| Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
|---|---|---|---|---|
| schträng | streng | mhd streng, strange, engl strong 1) ä schträngä Leerär 2) anstrengend hesch äs schträng? äs schträngwärchigs Heimätli diä Sagä gaad schträng vgl Furnamen: Strengmatt (Erstfeld), Strengen (Inntal), Strengwand (Meran) | ||
| Schtränzä | Astrantia Meisterwurz | anderswo: Aschtränzä Pest 1611: Ässid Schtränzä und Bibärnällä! (Wurzeln sind Heilmittel) | ||
| Schtränzäbändär | Flurname auf der Glattalp | |||
| schtrüüssä | sträussen, sträuben | mhd striuzen (Federn, Haare, Ohren) | ||
| schtrüpfä | Kühe bis aufs letzte ausmelken | |||
| schtrüttä | strütten, hastig arbeiten, hetzen | Illgau, Schtrütti | ||
| Schtraamä | Strahl | mhd strâme, Strömung, Strahl (Licht, Milch, Wasser) 1606 ein feurigen Stramen gesechen äs Schträämli | ||
| schtraappä | am Boden kriechen | är mag gad nu gschtraappä (mühsam am Leben bleiben) vgl strappeln Lienert strappe | ||
| Schtraass | Strasse | mhd straze uf Sant Jacob Strass | ||
| schtraassnä | Strassen bauen | Si schtraassnid etz i alli Alpä uufä > vär- | ||
| schtrablä | strampeln | di chliinä Goofä schtrablid Schtrabli | ||
| schtracks | stracks, geradewegs, schnurstracks | mhd strac > gschtrackt | ||
| Schtrangä | Strange | mhd strange ä Schtrangä Gaarä vgl Strang | ||
| Schtrau | Stroh | mhd stro, strauw,engl straw Gschtrau Gotthelf Strau | ||
| Schtrauguttärä | Strohflasche | (mit Stroh umwickelt) | ||
| schtraupfä | strupfen, pflücken | |||
| schtreblä | ziehen, streben | vgl. mhd strebel (Streber) Familienname Strebel > Chatzäschtreblä (mhd strebe-katze) | ||
| schtreckä | strecken | mhd strecken gschtreckt (Seil, Arm, Finger, Gewand, Zunge) mit Ersatz erweitern (Speisen, Heu, Stoff) | ||
| Schtrecki | Strecke | (Weges) gad ä chli ä Schtrecki! | ||
| Schtreich | Streich | mhd streich, engl strike ä - gää (einen Schlag geben) ä - gaa (eine Strecke gehen) kä - schaffä (nichts) ä böösä, dummä, luschtigä - Luusbuäbä-, Chrüüzli- (kreuzweise geislächlepfä), Morgä-, Zapfä-Hoffmann 115 vgl. Streicher (Geiger), Landstreicher, Anstreicher > Schtriich | ||
| Schtreipfä | Streifen | mhd strîfe Robutzli: Ussär - Innär - | ||
| schtreipfä | streifen, berühren | mhd streifen gschtreipft schtreipfligä mälchä | ||
| schtreuä | streuen | mhd ströuen am Vee gu schträuä | ||
| Schtreui | Streue | mhd ströuwe i d Riätär i d Schtreui gaa Im änä langä Winter hends zletscht nu müässä Schtreui afä hiirtä! 1530 um wegen in die Riedtschletter zu Ströwy | ||
| schtreunä | Streue mähen | (vgl. streunen) | ||
| schtriälä | streunen | mhd striunen, striefen: umherstreifen auf der Suche nach Essbarem Schtriäli! gschtriälät | ||
| Schtrichä | Zitzen am Euter | |||
| schtrichlä | Papier mit Strichlein (Linien) überziehen gschtrichlät | |||
| Schtrichli | Strichlein | > Schtriich, striichä | ||
| Schtrick | Strick | Wort ungebräuchlich bei uns > Hälslig, Seil, Schnuär, Chatzäschtrick (= Strecke schlechten Weges > Schtriich) | ||
| schtrickä | stricken | mhd stricken (zusammenfügen) äs Huus schtrickä, äs gschtrickts Huus = mit Balken gefügt > wandä, Rigäl (Wolle stricken > lismä) | ||
| Schtrigäl | Striegel | lat strigilis mhd strigel > Schtirgäli | ||
| schtriglä | striegeln | (Pferde strählen) gschtriglät und gschträälät! | ||
| Schtriich | Strich | mhd striche (ii tief) ä Schtriich machä (> Chritz) ä Schtriich määjä, mälchä, jassä (eine Strecke) gägä (widär ä) Striich (Haarrichtung) Flurname: längliches Stück Land i dä Schtriichä (Silberen) neu: uf ä Schtriich gaa (> huärä) einä ufem Schtriich haa (hassen) > Schtreich, Schtrichli, Biischtriich | ||
| schtriichä | streichen | (ii hoch) mhd strîchen öppis ufs Brood schtriichä äs Huus schtriichä (= bemalen) ä Rächnig schtriichä gschtrichä | ||
| Schtriiffä | Streifen | mhd strîfe > Schtreipfä | ||
| schtriifflä | mit Streifen versehen | gschtriifflät (mit Nadelstreifen) > schtreipfä | ||
| Schtriit | Streit | mhd strît (Wort bisher ungebräuchlich > Chiip, Zangg) Flurname: Schtriit auf Illgau Stryt | ||
| schtriitä | streiten | mhd strîten (Wort bisher ungebräuchlich > chiippä, zanggä) vgl Wenn zwei sich streiten (= striiten), freut sich der dritte! | ||
| schtriitig | streitig | mhd strîteg anstrengend (Gotthelf streitig) vgl. strittig | ||
| Schtrobäl | ungekämmte Frisur | Strubelpeter mhd strobel auch Schtrobli, Schtröbäli Familienname Strobel | ||
| schtroblä | Haare struppig machen | vär-, gschtroblät | ||
| schtrodlä | strudel, sieden | mhd strudeln: vor Hitze wallen d Milch schtrodlät ds Wasser schtrodlät schtrödälä gschtrodlät vgl Strudel, Sprudel | ||
| Schtroom | Strom | (bei uns nur: elektrischer Strom) sonst: Bach, Aa | ||
| Schtrumpf | Strumpf | mhd strumpf Rümpf a dä Schtrümpf nüd im Schtrumpf Schtrümpfli-Brünzlär (Kindergärtler) Hoochsigstrumpf | ||
| schtrupfä | abrupfen | mhd strupfen Heubeeri schtrupfä | ||
| schtruub | Stalder: arg, sauer mhd strube vgl. struppig, ruppig vgl Familienname Strübi, Strüby (= Strobel, Strubel, Strub) mhd strube | |||
| schtruubä | schrauben | mhd schruben | ||
| Schtruubä | Schraube | > schruubä | ||
| Schtuäffä | Stufe | (Loch von Viehtritt) > Schtägätritt, Schtapfä |
| Dialekt: | schträng |
| Deutsch: | streng |
| mhd streng, strange, engl strong 1) ä schträngä Leerär 2) anstrengend hesch äs schträng? äs schträngwärchigs Heimätli diä Sagä gaad schträng vgl Furnamen: Strengmatt (Erstfeld), Strengen (Inntal), Strengwand (Meran) | |
| Dialekt: | Schtränzä |
| Deutsch: | Astrantia Meisterwurz |
| anderswo: Aschtränzä Pest 1611: Ässid Schtränzä und Bibärnällä! (Wurzeln sind Heilmittel) | |
| Dialekt: | Schtränzäbändär |
| Deutsch: | |
| Flurname auf der Glattalp | |
| Dialekt: | schtrüüssä |
| Deutsch: | sträussen, sträuben |
| mhd striuzen (Federn, Haare, Ohren) | |
| Dialekt: | schtrüpfä |
| Deutsch: | Kühe bis aufs letzte ausmelken |
| Dialekt: | schtrüttä |
| Deutsch: | strütten, hastig arbeiten, hetzen |
| Illgau, Schtrütti | |
| Dialekt: | Schtraamä |
| Deutsch: | Strahl |
| mhd strâme, Strömung, Strahl (Licht, Milch, Wasser) 1606 ein feurigen Stramen gesechen äs Schträämli | |
| Dialekt: | schtraappä |
| Deutsch: | am Boden kriechen |
| är mag gad nu gschtraappä (mühsam am Leben bleiben) vgl strappeln Lienert strappe | |
| Dialekt: | Schtraass |
| Deutsch: | Strasse |
| mhd straze uf Sant Jacob Strass | |
| Dialekt: | schtraassnä |
| Deutsch: | Strassen bauen |
| Si schtraassnid etz i alli Alpä uufä > vär- | |
| Dialekt: | schtrablä |
| Deutsch: | strampeln |
| di chliinä Goofä schtrablid Schtrabli | |
| Dialekt: | schtracks |
| Deutsch: | stracks, geradewegs, schnurstracks |
| mhd strac > gschtrackt | |
| Dialekt: | Schtrangä |
| Deutsch: | Strange |
| mhd strange ä Schtrangä Gaarä vgl Strang | |
| Dialekt: | Schtrau |
| Deutsch: | Stroh |
| mhd stro, strauw,engl straw Gschtrau Gotthelf Strau | |
| Dialekt: | Schtrauguttärä |
| Deutsch: | Strohflasche |
| (mit Stroh umwickelt) | |
| Dialekt: | schtraupfä |
| Deutsch: | strupfen, pflücken |
| Dialekt: | schtreblä |
| Deutsch: | ziehen, streben |
| vgl. mhd strebel (Streber) Familienname Strebel > Chatzäschtreblä (mhd strebe-katze) | |
| Dialekt: | schtreckä |
| Deutsch: | strecken |
| mhd strecken gschtreckt (Seil, Arm, Finger, Gewand, Zunge) mit Ersatz erweitern (Speisen, Heu, Stoff) | |
| Dialekt: | Schtrecki |
| Deutsch: | Strecke |
| (Weges) gad ä chli ä Schtrecki! | |
| Dialekt: | Schtreich |
| Deutsch: | Streich |
| mhd streich, engl strike ä - gää (einen Schlag geben) ä - gaa (eine Strecke gehen) kä - schaffä (nichts) ä böösä, dummä, luschtigä - Luusbuäbä-, Chrüüzli- (kreuzweise geislächlepfä), Morgä-, Zapfä-Hoffmann 115 vgl. Streicher (Geiger), Landstreicher, Anstreicher > Schtriich | |
| Dialekt: | Schtreipfä |
| Deutsch: | Streifen |
| mhd strîfe Robutzli: Ussär - Innär - | |
| Dialekt: | schtreipfä |
| Deutsch: | streifen, berühren |
| mhd streifen gschtreipft schtreipfligä mälchä | |
| Dialekt: | schtreuä |
| Deutsch: | streuen |
| mhd ströuen am Vee gu schträuä | |
| Dialekt: | Schtreui |
| Deutsch: | Streue |
| mhd ströuwe i d Riätär i d Schtreui gaa Im änä langä Winter hends zletscht nu müässä Schtreui afä hiirtä! 1530 um wegen in die Riedtschletter zu Ströwy | |
| Dialekt: | schtreunä |
| Deutsch: | Streue mähen |
| (vgl. streunen) | |
| Dialekt: | schtriälä |
| Deutsch: | streunen |
| mhd striunen, striefen: umherstreifen auf der Suche nach Essbarem Schtriäli! gschtriälät | |
| Dialekt: | Schtrichä |
| Deutsch: | Zitzen am Euter |
| Dialekt: | schtrichlä |
| Deutsch: | |
| Papier mit Strichlein (Linien) überziehen gschtrichlät | |
| Dialekt: | Schtrichli |
| Deutsch: | Strichlein |
| > Schtriich, striichä | |
| Dialekt: | Schtrick |
| Deutsch: | Strick |
| Wort ungebräuchlich bei uns > Hälslig, Seil, Schnuär, Chatzäschtrick (= Strecke schlechten Weges > Schtriich) | |
| Dialekt: | schtrickä |
| Deutsch: | stricken |
| mhd stricken (zusammenfügen) äs Huus schtrickä, äs gschtrickts Huus = mit Balken gefügt > wandä, Rigäl (Wolle stricken > lismä) | |
| Dialekt: | Schtrigäl |
| Deutsch: | Striegel |
| lat strigilis mhd strigel > Schtirgäli | |
| Dialekt: | schtriglä |
| Deutsch: | striegeln |
| (Pferde strählen) gschtriglät und gschträälät! | |
| Dialekt: | Schtriich |
| Deutsch: | Strich |
| mhd striche (ii tief) ä Schtriich machä (> Chritz) ä Schtriich määjä, mälchä, jassä (eine Strecke) gägä (widär ä) Striich (Haarrichtung) Flurname: längliches Stück Land i dä Schtriichä (Silberen) neu: uf ä Schtriich gaa (> huärä) einä ufem Schtriich haa (hassen) > Schtreich, Schtrichli, Biischtriich | |
| Dialekt: | schtriichä |
| Deutsch: | streichen |
| (ii hoch) mhd strîchen öppis ufs Brood schtriichä äs Huus schtriichä (= bemalen) ä Rächnig schtriichä gschtrichä | |
| Dialekt: | Schtriiffä |
| Deutsch: | Streifen |
| mhd strîfe > Schtreipfä | |
| Dialekt: | schtriifflä |
| Deutsch: | mit Streifen versehen |
| gschtriifflät (mit Nadelstreifen) > schtreipfä | |
| Dialekt: | Schtriit |
| Deutsch: | Streit |
| mhd strît (Wort bisher ungebräuchlich > Chiip, Zangg) Flurname: Schtriit auf Illgau Stryt | |
| Dialekt: | schtriitä |
| Deutsch: | streiten |
| mhd strîten (Wort bisher ungebräuchlich > chiippä, zanggä) vgl Wenn zwei sich streiten (= striiten), freut sich der dritte! | |
| Dialekt: | schtriitig |
| Deutsch: | streitig |
| mhd strîteg anstrengend (Gotthelf streitig) vgl. strittig | |
| Dialekt: | Schtrobäl |
| Deutsch: | ungekämmte Frisur |
| Strubelpeter mhd strobel auch Schtrobli, Schtröbäli Familienname Strobel | |
| Dialekt: | schtroblä |
| Deutsch: | Haare struppig machen |
| vär-, gschtroblät | |
| Dialekt: | schtrodlä |
| Deutsch: | strudel, sieden |
| mhd strudeln: vor Hitze wallen d Milch schtrodlät ds Wasser schtrodlät schtrödälä gschtrodlät vgl Strudel, Sprudel | |
| Dialekt: | Schtroom |
| Deutsch: | Strom |
| (bei uns nur: elektrischer Strom) sonst: Bach, Aa | |
| Dialekt: | Schtrumpf |
| Deutsch: | Strumpf |
| mhd strumpf Rümpf a dä Schtrümpf nüd im Schtrumpf Schtrümpfli-Brünzlär (Kindergärtler) Hoochsigstrumpf | |
| Dialekt: | schtrupfä |
| Deutsch: | abrupfen |
| mhd strupfen Heubeeri schtrupfä | |
| Dialekt: | schtruub |
| Deutsch: | |
| Stalder: arg, sauer mhd strube vgl. struppig, ruppig vgl Familienname Strübi, Strüby (= Strobel, Strubel, Strub) mhd strube | |
| Dialekt: | schtruubä |
| Deutsch: | schrauben |
| mhd schruben | |
| Dialekt: | Schtruubä |
| Deutsch: | Schraube |
| > schruubä | |
| Dialekt: | Schtuäffä |
| Deutsch: | Stufe |
| (Loch von Viehtritt) > Schtägätritt, Schtapfä | |