Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
---|---|---|---|---|
Uächs | Achsel | (höhle) mhd uohsa Muo = Achsel undär Uächs träägä undär d Uächs griiffä = helfen | ||
Uälärich | Familienname Ulrich mhd uolrich von Euw: Uolerich | |||
Uchruut | Unkraut | Chruut und Uchruut mhd unkrut | ||
udeptlig | ungeschickt | vgl bayerisch ein Dep | ||
udiänig | undienlich | (Bett, Gewand, Werkzeug) > diänig - | ||
udiänig | undienlich | |||
uf | auf | mhd ûf > ufä, ufärä, ufs, uuf, uufä 1) hin, nach: uf Schwiiz uf Züri uf Eirollä uf Poscht uf d Chilbi uf d Alp uf d Siitä (vgl. Ufhusen LU, Aufiberg SZ) 2) oben: uf dr Alp uf d Achslä nää uf d Schoos nää uf em (um) Dach uf em Trochnä uf em Chopf uf eim obä uf dr Muur (vgl FN Aufdermaur - Ufdärmuur) 3) Zweck: uf Dings uf än Aart uf all Fääl uf ei Tätsch ufs Woort 4) Zeit: uf di Füüfi uf Wiänächtä uf Nüüjaar uf d Lengi uf einisch uf eismaal uf drüü zellä 5) Versch. uf ä Magä schlaa ufs Gmüät gää uf eim haa | ||
ufä | auf den | (uf ä ..) ufä Tisch ufä Buuch ufä Rüggä ufä Schooss ufä Wiis und Aart ufä Magä schlaa ufä Chlaus chuusch äs übär | ||
ufänand | aufeinander | ufänand uufä ufänand uufpassä ufänand leggäufänand obä = eng gedrängt, dicht beieinander | ||
ufärä | auf einer | (ufär ä) ufärä leitärä ufärä obä ufärä chilbi | ||
ufärti | wenn schon | 1347 ufärti chasch gad daas ä nu machä ufärti miäch ich das gad änu Illgau: uferthii > fürti | ||
ufäwärts | aufwärts, gegen hinauf | |||
ufläätig | unflätig | mhd unvlaetic | ||
Uflaat | Unflat | Mensch mit einer ungewaschenen Seele, Dreckskerl mhd unvlat (Unsauberkeit, ahd flawen = waschen) Mehrzahl Ufläät > ufläätig Illgau: Uflaat und Safiaan (Unflat und noch schlimmer!) | ||
ufrüntli | unfreundlich | (mhd ungevrünnt: nicht verwandt) | ||
Ufridä | Unfriede, Streit | si hend ä Ufridä midänand | ||
ufs | auf’s, auf das | ufs Dach uufä ufs Brood schtriichä ufs Muul schlaaufs Bett liggä ufs Ässä uufä ä Schnaps ufs Fäscht uufä ä Süüoornig | ||
ugäärä | ungern | |||
ugäng | bremsend | mhd ungenge | ||
ugfäär | ungefähr | mhd angevaerde (mit gevaerde = absichtlich) | ||
Ugfeel | Unfall | (Ungefälliges), Ungemach si hend Ungfeel ghaa > Gfeel | ||
ugfelig | unglücklich, Schaden gehabt | > ghiijärisch | ||
ugfreut | ungefreut, missfällig | än ungfreuti Sach | ||
uggässä | ungegessen | ohne Essen ins Bett mhd un gâz | ||
Ughüür | Ungeheur, Gespenst, Sagengestalt | mhd ungehiure Früher hatte es überall solche, besonders auf den Alpen > ghüür | ||
ughüürig | ungeheuer | |||
ugheissä | ungeheissen, ohne Befehl, aus eigenem Entschluss | |||
ughoblät | ungehobelt | (wörtlich, bildlich) | ||
ugliich | ungleich | anderswo: ugliich mhd ungelich | ||
ugmerchig | langsam im Begreifen | än ungmerchigä > merkä | ||
ugraad | ungerade, krumm | nüd ungraad = nicht schlecht nüünzächä ungraad = 19 (m, kg, Fr) und etwas | ||
ugruäbät | ohne auszuruhen einen langen Weg gehen | |||
ugschauät | kaufen ohne anzusehen | |||
ugschochä | hemmungslos | |||
ugschpelig | nicht leicht zu spaltendes Holz | |||
ugschpitzt | ungespitzt | mä sött di ungschpitzt i Bodä inä schlaa! | ||
ugschtüpfät | ohne Dornen (Stechpalmen, auch Mutschä geheissen) | |||
ugschtiilät | ohne Stiele, abgestielt | (Chriäsi) | ||
ugsinnät | ohne zu denken Gotthelf ungsinnet | |||
ugsoorgt | ungesorgt, unbesorgt, ohne Sorgen | mhd ungesorgt | ||
ugsund | ungesund | |||
ugsund | ungesund | |||
uguät | ungut, schlecht | mhd unguot | ||
uguät | ungut, übel | nüüd für unguät! = nehmt es bitte nicht übel! | ||
ugwännt | ungewöhnt, unbeholfen, unerzogen | |||
ugwärchät | ohne zu arbeiten zu Geld kommen däs Gwärchät und das Ungwärchät dolät änand! | |||
uheimli | unheimlich | |||
uhiirtig | nicht gut zu hirten | |||
ukampät | ungekämmt, ungeschickt, ungeschlacht, unbändig, unhandlich, unbeholfen | (auch uklampät mhd klambe = Klemme) > unkamplät | ||
ukamplät | vierschrötig, unbiegsam, rüppelhaft | > uklampät |
Dialekt: | Uächs |
Deutsch: | Achsel |
(höhle) mhd uohsa Muo = Achsel undär Uächs träägä undär d Uächs griiffä = helfen | |
Dialekt: | Uälärich |
Deutsch: | |
Familienname Ulrich mhd uolrich von Euw: Uolerich | |
Dialekt: | Uchruut |
Deutsch: | Unkraut |
Chruut und Uchruut mhd unkrut | |
Dialekt: | udeptlig |
Deutsch: | ungeschickt |
vgl bayerisch ein Dep | |
Dialekt: | udiänig |
Deutsch: | undienlich |
(Bett, Gewand, Werkzeug) > diänig - | |
Dialekt: | udiänig |
Deutsch: | undienlich |
Dialekt: | uf |
Deutsch: | auf |
mhd ûf > ufä, ufärä, ufs, uuf, uufä 1) hin, nach: uf Schwiiz uf Züri uf Eirollä uf Poscht uf d Chilbi uf d Alp uf d Siitä (vgl. Ufhusen LU, Aufiberg SZ) 2) oben: uf dr Alp uf d Achslä nää uf d Schoos nää uf em (um) Dach uf em Trochnä uf em Chopf uf eim obä uf dr Muur (vgl FN Aufdermaur - Ufdärmuur) 3) Zweck: uf Dings uf än Aart uf all Fääl uf ei Tätsch ufs Woort 4) Zeit: uf di Füüfi uf Wiänächtä uf Nüüjaar uf d Lengi uf einisch uf eismaal uf drüü zellä 5) Versch. uf ä Magä schlaa ufs Gmüät gää uf eim haa | |
Dialekt: | ufä |
Deutsch: | auf den |
(uf ä ..) ufä Tisch ufä Buuch ufä Rüggä ufä Schooss ufä Wiis und Aart ufä Magä schlaa ufä Chlaus chuusch äs übär | |
Dialekt: | ufänand |
Deutsch: | aufeinander |
ufänand uufä ufänand uufpassä ufänand leggäufänand obä = eng gedrängt, dicht beieinander | |
Dialekt: | ufärä |
Deutsch: | auf einer |
(ufär ä) ufärä leitärä ufärä obä ufärä chilbi | |
Dialekt: | ufärti |
Deutsch: | wenn schon |
1347 ufärti chasch gad daas ä nu machä ufärti miäch ich das gad änu Illgau: uferthii > fürti | |
Dialekt: | ufäwärts |
Deutsch: | aufwärts, gegen hinauf |
Dialekt: | ufläätig |
Deutsch: | unflätig |
mhd unvlaetic | |
Dialekt: | Uflaat |
Deutsch: | Unflat |
Mensch mit einer ungewaschenen Seele, Dreckskerl mhd unvlat (Unsauberkeit, ahd flawen = waschen) Mehrzahl Ufläät > ufläätig Illgau: Uflaat und Safiaan (Unflat und noch schlimmer!) | |
Dialekt: | ufrüntli |
Deutsch: | unfreundlich |
(mhd ungevrünnt: nicht verwandt) | |
Dialekt: | Ufridä |
Deutsch: | Unfriede, Streit |
si hend ä Ufridä midänand | |
Dialekt: | ufs |
Deutsch: | auf’s, auf das |
ufs Dach uufä ufs Brood schtriichä ufs Muul schlaaufs Bett liggä ufs Ässä uufä ä Schnaps ufs Fäscht uufä ä Süüoornig | |
Dialekt: | ugäärä |
Deutsch: | ungern |
Dialekt: | ugäng |
Deutsch: | bremsend |
mhd ungenge | |
Dialekt: | ugfäär |
Deutsch: | ungefähr |
mhd angevaerde (mit gevaerde = absichtlich) | |
Dialekt: | Ugfeel |
Deutsch: | Unfall |
(Ungefälliges), Ungemach si hend Ungfeel ghaa > Gfeel | |
Dialekt: | ugfelig |
Deutsch: | unglücklich, Schaden gehabt |
> ghiijärisch | |
Dialekt: | ugfreut |
Deutsch: | ungefreut, missfällig |
än ungfreuti Sach | |
Dialekt: | uggässä |
Deutsch: | ungegessen |
ohne Essen ins Bett mhd un gâz | |
Dialekt: | Ughüür |
Deutsch: | Ungeheur, Gespenst, Sagengestalt |
mhd ungehiure Früher hatte es überall solche, besonders auf den Alpen > ghüür | |
Dialekt: | ughüürig |
Deutsch: | ungeheuer |
Dialekt: | ugheissä |
Deutsch: | ungeheissen, ohne Befehl, aus eigenem Entschluss |
Dialekt: | ughoblät |
Deutsch: | ungehobelt |
(wörtlich, bildlich) | |
Dialekt: | ugliich |
Deutsch: | ungleich |
anderswo: ugliich mhd ungelich | |
Dialekt: | ugmerchig |
Deutsch: | langsam im Begreifen |
än ungmerchigä > merkä | |
Dialekt: | ugraad |
Deutsch: | ungerade, krumm |
nüd ungraad = nicht schlecht nüünzächä ungraad = 19 (m, kg, Fr) und etwas | |
Dialekt: | ugruäbät |
Deutsch: | |
ohne auszuruhen einen langen Weg gehen | |
Dialekt: | ugschauät |
Deutsch: | kaufen ohne anzusehen |
Dialekt: | ugschochä |
Deutsch: | hemmungslos |
Dialekt: | ugschpelig |
Deutsch: | |
nicht leicht zu spaltendes Holz | |
Dialekt: | ugschpitzt |
Deutsch: | ungespitzt |
mä sött di ungschpitzt i Bodä inä schlaa! | |
Dialekt: | ugschtüpfät |
Deutsch: | |
ohne Dornen (Stechpalmen, auch Mutschä geheissen) | |
Dialekt: | ugschtiilät |
Deutsch: | ohne Stiele, abgestielt |
(Chriäsi) | |
Dialekt: | ugsinnät |
Deutsch: | |
ohne zu denken Gotthelf ungsinnet | |
Dialekt: | ugsoorgt |
Deutsch: | ungesorgt, unbesorgt, ohne Sorgen |
mhd ungesorgt | |
Dialekt: | ugsund |
Deutsch: | ungesund |
Dialekt: | ugsund |
Deutsch: | ungesund |
Dialekt: | uguät |
Deutsch: | ungut, schlecht |
mhd unguot | |
Dialekt: | uguät |
Deutsch: | ungut, übel |
nüüd für unguät! = nehmt es bitte nicht übel! | |
Dialekt: | ugwännt |
Deutsch: | ungewöhnt, unbeholfen, unerzogen |
Dialekt: | ugwärchät |
Deutsch: | |
ohne zu arbeiten zu Geld kommen däs Gwärchät und das Ungwärchät dolät änand! | |
Dialekt: | uheimli |
Deutsch: | unheimlich |
Dialekt: | uhiirtig |
Deutsch: | nicht gut zu hirten |
Dialekt: | ukampät |
Deutsch: | ungekämmt, ungeschickt, ungeschlacht, unbändig, unhandlich, unbeholfen |
(auch uklampät mhd klambe = Klemme) > unkamplät | |
Dialekt: | ukamplät |
Deutsch: | vierschrötig, unbiegsam, rüppelhaft |
> uklampät | |