Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
---|---|---|---|---|
d | die | (Einzahl weiblich, Mehrzahl alle Geschlechter) d Muättär, d Frauä, d Mannä, d Goofä, d Hüüsär, d Augä d Oorä, d Tuubä (in der Aussprache oft mit dem folgenden Anlaut verschmolzen: Pfrauä, Ggoofä, Taugä) | ||
d | du | wänn d nüd hörsch, zeig di aa! wänn d wottisch | ||
dä | den | (Dativ Plural) sägs dä Mannä sägs dä Lüütä 1838 Haaruus dä Biisäässä! oft nur Füllwort: das isch dä schonu einä! das isch dä schöön! | ||
dä | dann, darauf | är isch dä ggangä | ||
dä | Zukunft | dann chasch äs dä gsee i chumä dä moorä schniids dä | ||
dää | dann | (betont), in diesem Fall ja dää gaad s nüüd! | ||
Dächär | Hausdächer, Regenschirme | |||
Dächli | Dächlein | mhd dechelin > Chläbdächli | ||
Dächlichappä | Schirmmütze | > Schuurpf | ||
däheimä | daheim, zuhause | Isch öppär däheimä? Diis Huus heisst Däheimä? - Jaa, aber nüd eistär! As lang as usem ä Huus uusä rüücht, isch nu öppär däheimä! (Trostspruch an Alte, die noch rauchen) | ||
dähindä | dahinten | (vom Ried aus im Schachen, vom Schachen im Bödeli) | ||
dämpfä | dampfen | d Muätaa dämpft dünsten: verdämpftes | ||
dänä | dort drüben | Ds Chräämärs hend dr Toni is Bürgäli durä gschuckä, gu luägä öb der Güllägoon ächt dänä siig - är isch wider umä choo und hed gschwitzt und gseid: är isch dänä! (aber mitgnuu hed är ä nüüd)! | ||
Dängäl | Dengel (-ul), Tangel | |||
Dängälimaa | altes Kinderlied vom Dängälimaa | |||
Dängälimaaschtei | Dengelstein | |||
Dängälimaaschtock | Dengelstock | |||
dängelet | dangeln, tengeln | ahd tangoln tängälät | ||
dänk | denke! | dänk draa! | ||
dänk | Ausruf des Erstaunens ja dänk! | |||
dänk | wahrscheinlich | (ich denke): är isch dänk ggangä - dänk! | ||
dänkä | denken | chasch nüd dänkä? chasch dänkä! (denkste!) | ||
dänkid | denket | dänkid, äs gid Chriäg! | ||
Dänkmaal | Denkmal | Wo s ds Flüügärdänkmaal wägä 1938 hend wellä uufschtellä, hättids d Schächlär gäärä dävoorä ghaa, und di Hindärä dähindä (wägä dä Wiirtschaftä!) - dä hed üsä Vattär dr Voorschlag gmacht, mä sölls uf Redär tuä und ei Wuche dävoorä und ei Wuchä dähindä uufschtellä! | ||
dänksch | denken | was dänksch au! | ||
dännä | vondannen | gang dännä! dännä nää mhd danne | ||
där | der | där Vattär, där Alt, där Jung oft auch nur dr gesprochen | ||
därbii | dabei | därbii zuächä därbii sii | ||
därdett | ein solcher | |||
därfüür | dafür | äs isch därfüür und därwidär i cha nüüd därfüür si hend än andärä därfüür ghaa (den falschen verdächtigt) | ||
därfüür | stattdessen | i cha hüt nüd choo, i chumä därfüür moorä | ||
därgägä | dagegen | was hesch därgägä? > -widär | ||
därgliich | der gleiche | |||
därgliichä tuä | tun als ob | nüd därgliichä tuä = sich nichts anmerken lassen | ||
därhindär | dahinter | äs isch nüüd därhindär därhindär choo | ||
därnäbät | daneben | |||
därnäbätchoo | daneben kommen | |||
därnäbätgaa | daneben gehen | |||
därnäbätsii | daneben sein | |||
därnaa | danach, nachher | und därnaa sinds .. und därnaa isch .. hörte man früher so schön beim Erzählen,jetzt hört man meistens nachäthäär | ||
därnaa | je nachdem, dementsprechend | därnaa für einä äs hätti Heu, aber ds Wätter isch nüd därnaa äs isch därnaa äs Preichä | ||
därnaafürtig | gewisse | därnaafürtig dörfid alls > fürtig | ||
därsälb | derselbe, dieser bestimmte | därsälb wott ich nüd gsee! >dässälb | ||
därsuusä | daraus | äs hed nu Schnee: d Hagschtüd chömid eerscht därsuusä nüd is Graas inä: gand därsuusä! därsuusä leerä (daraus lernen) | ||
därtwärätsi | querfeldein | |||
däruus | däruusfaarä nach Schwyz hinaus fahren auch: duruus) | |||
därvobä | oben darauf | därvobä hockä | ||
därvobappä | von oben herunter | gumpdärvobappä! därvobappä ghiijä | ||
därvodännä | von hier weg | gang därvodännä! - | ||
därvoo | davon, weg | das chund drvoo |
Dialekt: | d |
Deutsch: | die |
(Einzahl weiblich, Mehrzahl alle Geschlechter) d Muättär, d Frauä, d Mannä, d Goofä, d Hüüsär, d Augä d Oorä, d Tuubä (in der Aussprache oft mit dem folgenden Anlaut verschmolzen: Pfrauä, Ggoofä, Taugä) | |
Dialekt: | d |
Deutsch: | du |
wänn d nüd hörsch, zeig di aa! wänn d wottisch | |
Dialekt: | dä |
Deutsch: | den |
(Dativ Plural) sägs dä Mannä sägs dä Lüütä 1838 Haaruus dä Biisäässä! oft nur Füllwort: das isch dä schonu einä! das isch dä schöön! | |
Dialekt: | dä |
Deutsch: | dann, darauf |
är isch dä ggangä | |
Dialekt: | dä |
Deutsch: | Zukunft |
dann chasch äs dä gsee i chumä dä moorä schniids dä | |
Dialekt: | dää |
Deutsch: | dann |
(betont), in diesem Fall ja dää gaad s nüüd! | |
Dialekt: | Dächär |
Deutsch: | Hausdächer, Regenschirme |
Dialekt: | Dächli |
Deutsch: | Dächlein |
mhd dechelin > Chläbdächli | |
Dialekt: | Dächlichappä |
Deutsch: | Schirmmütze |
> Schuurpf | |
Dialekt: | däheimä |
Deutsch: | daheim, zuhause |
Isch öppär däheimä? Diis Huus heisst Däheimä? - Jaa, aber nüd eistär! As lang as usem ä Huus uusä rüücht, isch nu öppär däheimä! (Trostspruch an Alte, die noch rauchen) | |
Dialekt: | dähindä |
Deutsch: | dahinten |
(vom Ried aus im Schachen, vom Schachen im Bödeli) | |
Dialekt: | dämpfä |
Deutsch: | dampfen |
d Muätaa dämpft dünsten: verdämpftes | |
Dialekt: | dänä |
Deutsch: | dort drüben |
Ds Chräämärs hend dr Toni is Bürgäli durä gschuckä, gu luägä öb der Güllägoon ächt dänä siig - är isch wider umä choo und hed gschwitzt und gseid: är isch dänä! (aber mitgnuu hed är ä nüüd)! | |
Dialekt: | Dängäl |
Deutsch: | Dengel (-ul), Tangel |
Dialekt: | Dängälimaa |
Deutsch: | |
altes Kinderlied vom Dängälimaa | |
Dialekt: | Dängälimaaschtei |
Deutsch: | Dengelstein |
Dialekt: | Dängälimaaschtock |
Deutsch: | Dengelstock |
Dialekt: | dängelet |
Deutsch: | dangeln, tengeln |
ahd tangoln tängälät | |
Dialekt: | dänk |
Deutsch: | denke! |
dänk draa! | |
Dialekt: | dänk |
Deutsch: | |
Ausruf des Erstaunens ja dänk! | |
Dialekt: | dänk |
Deutsch: | wahrscheinlich |
(ich denke): är isch dänk ggangä - dänk! | |
Dialekt: | dänkä |
Deutsch: | denken |
chasch nüd dänkä? chasch dänkä! (denkste!) | |
Dialekt: | dänkid |
Deutsch: | denket |
dänkid, äs gid Chriäg! | |
Dialekt: | Dänkmaal |
Deutsch: | Denkmal |
Wo s ds Flüügärdänkmaal wägä 1938 hend wellä uufschtellä, hättids d Schächlär gäärä dävoorä ghaa, und di Hindärä dähindä (wägä dä Wiirtschaftä!) - dä hed üsä Vattär dr Voorschlag gmacht, mä sölls uf Redär tuä und ei Wuche dävoorä und ei Wuchä dähindä uufschtellä! | |
Dialekt: | dänksch |
Deutsch: | denken |
was dänksch au! | |
Dialekt: | dännä |
Deutsch: | vondannen |
gang dännä! dännä nää mhd danne | |
Dialekt: | där |
Deutsch: | der |
där Vattär, där Alt, där Jung oft auch nur dr gesprochen | |
Dialekt: | därbii |
Deutsch: | dabei |
därbii zuächä därbii sii | |
Dialekt: | därdett |
Deutsch: | ein solcher |
Dialekt: | därfüür |
Deutsch: | dafür |
äs isch därfüür und därwidär i cha nüüd därfüür si hend än andärä därfüür ghaa (den falschen verdächtigt) | |
Dialekt: | därfüür |
Deutsch: | stattdessen |
i cha hüt nüd choo, i chumä därfüür moorä | |
Dialekt: | därgägä |
Deutsch: | dagegen |
was hesch därgägä? > -widär | |
Dialekt: | därgliich |
Deutsch: | der gleiche |
Dialekt: | därgliichä tuä |
Deutsch: | tun als ob |
nüd därgliichä tuä = sich nichts anmerken lassen | |
Dialekt: | därhindär |
Deutsch: | dahinter |
äs isch nüüd därhindär därhindär choo | |
Dialekt: | därnäbät |
Deutsch: | daneben |
Dialekt: | därnäbätchoo |
Deutsch: | daneben kommen |
Dialekt: | därnäbätgaa |
Deutsch: | daneben gehen |
Dialekt: | därnäbätsii |
Deutsch: | daneben sein |
Dialekt: | därnaa |
Deutsch: | danach, nachher |
und därnaa sinds .. und därnaa isch .. hörte man früher so schön beim Erzählen,jetzt hört man meistens nachäthäär | |
Dialekt: | därnaa |
Deutsch: | je nachdem, dementsprechend |
därnaa für einä äs hätti Heu, aber ds Wätter isch nüd därnaa äs isch därnaa äs Preichä | |
Dialekt: | därnaafürtig |
Deutsch: | gewisse |
därnaafürtig dörfid alls > fürtig | |
Dialekt: | därsälb |
Deutsch: | derselbe, dieser bestimmte |
därsälb wott ich nüd gsee! >dässälb | |
Dialekt: | därsuusä |
Deutsch: | daraus |
äs hed nu Schnee: d Hagschtüd chömid eerscht därsuusä nüd is Graas inä: gand därsuusä! därsuusä leerä (daraus lernen) | |
Dialekt: | därtwärätsi |
Deutsch: | querfeldein |
Dialekt: | däruus |
Deutsch: | |
däruusfaarä nach Schwyz hinaus fahren auch: duruus) | |
Dialekt: | därvobä |
Deutsch: | oben darauf |
därvobä hockä | |
Dialekt: | därvobappä |
Deutsch: | von oben herunter |
gumpdärvobappä! därvobappä ghiijä | |
Dialekt: | därvodännä |
Deutsch: | von hier weg |
gang därvodännä! - | |
Dialekt: | därvoo |
Deutsch: | davon, weg |
das chund drvoo | |