| Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
|---|---|---|---|---|
| schtüüppä | stäuben, stieben | gschtobä > Schtaub, schtäuppä | ||
| Schtüüppär | Stützholz, Sperrling | (vgl. Stubbe: Baumstumpf) schtüüppärä | ||
| Schtüür | Steuer | mhd stiure Beisteuer in Geld Lenkruder, Lenkrad, | ||
| schtüürä | steuern | alt beisteuern, Steuer bezahlen neu lenken | ||
| schtüürzänä | aus Sturzblech, nicht aus Holz | ä schtüürzänä Chängel, Züber vgl. Familienname Stürzner, Stürzinger | ||
| Schtübli | kleine Stube | (Nähzimmer, Abstellraum) | ||
| Schtücki | Kleines Landstück | Familienname Stucki, Stucky | ||
| Schtückli | Stücklein | Land (Parzelle), Musik und Theater, Konditoreistückli, Bubenstreich (äs Schtückli bbottä) UR NW Stickli GL BLS Stiggli | ||
| Schtümpäli | kleiner Stumpen | Kerze, Tanz-Zugabe, letzter Rest (Wein) Hau a dr Chatz dr Schwanz ab, lach ärä nu äs Schtümpäli draa ..Eine Frau am Sterben mit Kerzen: nur nu äs Schtümpäli! | ||
| Schtünggel | Stöpsel | Holzkolben zum Zerstossen von Kartoffeln Verkauf Heimwesen mit Stungg und Weng (mit viel und wenig) | ||
| schtüpfä | stupfen, stechen | mhd stüpfen Döörnä schtüpfid Stechpalmen sind gschtüpfät, ungschtüpfät (mit oder ohne Dornen) | ||
| Schtüpfärä | Kratzdistel | |||
| Schtüpfärdraat | Stacheldraht | (vgl Stüpfernacht: Geisternacht an St. Andreas 30. Nov.) | ||
| schtürglä | stolpern | |||
| schtützä | stossen | mhd stützen (aufrichten) i d Muätaa schtützä = einen grösseren Gegenstand aufrichten und dann hinunterstossen vgl Stütze> är-, ii-, übär-, um-, undär- | ||
| Schtützlär | Familienbeiname der Suter vom Stützli | |||
| Schtützli | kleiner Stutz | (neu: Fränkli) | ||
| Schtützlischtei | Stützli-Stein | (brachte die Kinder) | ||
| schtaa | stehen | ahd stân, mhd stên ich schtaa, du schtaasch, är schtaad, mr schtandid, schtach! schtand! schtandid! i schtiänd, i bi gschtandä > bschtaa, aa- ab- ii- umä- uuf- voor- zämä- | ||
| Schtaali | Stahli | (kleiner Stalden) | ||
| Schtaarzlä | Flurname Starzlen Bach | |||
| Schtabällä | Stabelle | (einfacher Stuhl) , anderswo Schabelle | ||
| schtach | steh! | schtach mr nüd uf Zechä! vgl fach! lach! | ||
| Schtachälbeeri | Stachelbeeren | |||
| Schtadhaltär | Statthalter | (Vertreter, Vize, für Landammann usw) | ||
| Schtafäl | Stafel | Verkl. Schtäfäli Mehrzahl Schtääful > Schtääflä, Gäms-Schtafel | ||
| Schtafälbööni | Bohnen-Unkraut im Stafel, Kreuzkraut | > Bööni | ||
| Schtafflä | Staffel | (Stufen) Schtaffelgebätt (Mess-Stufengebet früher) neu Flugzeugstaffel, gestaffelt, gestuft vgl Flurname Staffelbach > Schtapfätä | ||
| schtaggälä | stottern | |||
| Schtak | eigensinniger Mensch, verschnittener Ziegenbock | (begehrtes Fleisch) (staken, steifen) | ||
| Schtaldä | Stalden | häufiger Flurname > Schtotzigä - Zimmär- (Stahli: kleiner Stalden) | ||
| schtammär | stehen wir | (schtand miär) schtammär anä! schtammär rächt?anderswo: schtömmer, schtei mier > schtaa | ||
| schtand | wir/ihr/sie stehen, steht! | schtand graad! Lienert mier stand Jodelmesse Marty: Herrgott, miär stönd vor Diär! > schtaa | ||
| Schtand | Stand | im Schtand sii ä guätä Schtand haa Schtandplatz Schützäschtand, Schiibäschtand Schtänd am Määrcht, im Gadä vgl Ständerat, Standesamt, Ehestand, Standesehre | ||
| Schtandä | grosser Holzzuber | mhd stande (Stellfass, Kufe) | ||
| Schtandgötti | Stellvertreter | |||
| schtandid | stehen | “alli Mannä standid ii” > schtaa | ||
| Schtandschiissär | Kälber, die im Stall auf den Stand scheissen, nicht in den Graben | |||
| Schtandträmel | der erste Trämel nach dem Stock | |||
| Schtangä | Stange(n) | Fahnenstange langer Mensch langes Bierglas - | ||
| Schtapfä | Stufe | > Schtaffel vgl Fuss-Stapfen, Familienname Stapfer | ||
| Schtapfätli | Stufenweg | (Furrli) | ||
| schtarch | stark | mhd starke dr schtarch Schelbert, schtarchs Tuäch, nümmä schtarchä (nicht mehr gesund), schtarchä Tubak, schtarchi Mannä | ||
| Schtatt | Stadt, Stätte, Stelle | > Bett-, Buurdi-, Hoof-, Gadä- Schtadhalter, anschtatt | ||
| Schtaub | Staub | mhd stoub, stoup Wo d Laui im Schtaub choo isch, sind d Bäum scho umghiid, vor d Laui choo isch! > abschtaubä, schtäuppä | ||
| schtaubät | staubig | värschtaubät gschtüübät | ||
| Schtaubbach | anderer Name für Bettbach | |||
| schtaubswiis | staubweise | d Laui isch schtaubswiis cho (Staublaui) | ||
| schteckä | stecken | mhd stecken 1) ä Schtangä schteckä > Stäckä, Bschteck, aa- ii- inä- neu Stecker (elektr. Anschluss), Stecknadel > Gufä 2) schlagen mid um ä Schtäckä eim schteckä (schlagen mit Stecken) är hed mär gschteckt! neu: Gas geben | ||
| Schtecklig | Steckling | (Pflanzen-Setzling) |
| Dialekt: | schtüüppä |
| Deutsch: | stäuben, stieben |
| gschtobä > Schtaub, schtäuppä | |
| Dialekt: | Schtüüppär |
| Deutsch: | Stützholz, Sperrling |
| (vgl. Stubbe: Baumstumpf) schtüüppärä | |
| Dialekt: | Schtüür |
| Deutsch: | Steuer |
| mhd stiure Beisteuer in Geld Lenkruder, Lenkrad, | |
| Dialekt: | schtüürä |
| Deutsch: | steuern |
| alt beisteuern, Steuer bezahlen neu lenken | |
| Dialekt: | schtüürzänä |
| Deutsch: | aus Sturzblech, nicht aus Holz |
| ä schtüürzänä Chängel, Züber vgl. Familienname Stürzner, Stürzinger | |
| Dialekt: | Schtübli |
| Deutsch: | kleine Stube |
| (Nähzimmer, Abstellraum) | |
| Dialekt: | Schtücki |
| Deutsch: | Kleines Landstück |
| Familienname Stucki, Stucky | |
| Dialekt: | Schtückli |
| Deutsch: | Stücklein |
| Land (Parzelle), Musik und Theater, Konditoreistückli, Bubenstreich (äs Schtückli bbottä) UR NW Stickli GL BLS Stiggli | |
| Dialekt: | Schtümpäli |
| Deutsch: | kleiner Stumpen |
| Kerze, Tanz-Zugabe, letzter Rest (Wein) Hau a dr Chatz dr Schwanz ab, lach ärä nu äs Schtümpäli draa ..Eine Frau am Sterben mit Kerzen: nur nu äs Schtümpäli! | |
| Dialekt: | Schtünggel |
| Deutsch: | Stöpsel |
| Holzkolben zum Zerstossen von Kartoffeln Verkauf Heimwesen mit Stungg und Weng (mit viel und wenig) | |
| Dialekt: | schtüpfä |
| Deutsch: | stupfen, stechen |
| mhd stüpfen Döörnä schtüpfid Stechpalmen sind gschtüpfät, ungschtüpfät (mit oder ohne Dornen) | |
| Dialekt: | Schtüpfärä |
| Deutsch: | Kratzdistel |
| Dialekt: | Schtüpfärdraat |
| Deutsch: | Stacheldraht |
| (vgl Stüpfernacht: Geisternacht an St. Andreas 30. Nov.) | |
| Dialekt: | schtürglä |
| Deutsch: | stolpern |
| Dialekt: | schtützä |
| Deutsch: | stossen |
| mhd stützen (aufrichten) i d Muätaa schtützä = einen grösseren Gegenstand aufrichten und dann hinunterstossen vgl Stütze> är-, ii-, übär-, um-, undär- | |
| Dialekt: | Schtützlär |
| Deutsch: | |
| Familienbeiname der Suter vom Stützli | |
| Dialekt: | Schtützli |
| Deutsch: | kleiner Stutz |
| (neu: Fränkli) | |
| Dialekt: | Schtützlischtei |
| Deutsch: | Stützli-Stein |
| (brachte die Kinder) | |
| Dialekt: | schtaa |
| Deutsch: | stehen |
| ahd stân, mhd stên ich schtaa, du schtaasch, är schtaad, mr schtandid, schtach! schtand! schtandid! i schtiänd, i bi gschtandä > bschtaa, aa- ab- ii- umä- uuf- voor- zämä- | |
| Dialekt: | Schtaali |
| Deutsch: | Stahli |
| (kleiner Stalden) | |
| Dialekt: | Schtaarzlä |
| Deutsch: | |
| Flurname Starzlen Bach | |
| Dialekt: | Schtabällä |
| Deutsch: | Stabelle |
| (einfacher Stuhl) , anderswo Schabelle | |
| Dialekt: | schtach |
| Deutsch: | steh! |
| schtach mr nüd uf Zechä! vgl fach! lach! | |
| Dialekt: | Schtachälbeeri |
| Deutsch: | Stachelbeeren |
| Dialekt: | Schtadhaltär |
| Deutsch: | Statthalter |
| (Vertreter, Vize, für Landammann usw) | |
| Dialekt: | Schtafäl |
| Deutsch: | Stafel |
| Verkl. Schtäfäli Mehrzahl Schtääful > Schtääflä, Gäms-Schtafel | |
| Dialekt: | Schtafälbööni |
| Deutsch: | Bohnen-Unkraut im Stafel, Kreuzkraut |
| > Bööni | |
| Dialekt: | Schtafflä |
| Deutsch: | Staffel |
| (Stufen) Schtaffelgebätt (Mess-Stufengebet früher) neu Flugzeugstaffel, gestaffelt, gestuft vgl Flurname Staffelbach > Schtapfätä | |
| Dialekt: | schtaggälä |
| Deutsch: | stottern |
| Dialekt: | Schtak |
| Deutsch: | eigensinniger Mensch, verschnittener Ziegenbock |
| (begehrtes Fleisch) (staken, steifen) | |
| Dialekt: | Schtaldä |
| Deutsch: | Stalden |
| häufiger Flurname > Schtotzigä - Zimmär- (Stahli: kleiner Stalden) | |
| Dialekt: | schtammär |
| Deutsch: | stehen wir |
| (schtand miär) schtammär anä! schtammär rächt?anderswo: schtömmer, schtei mier > schtaa | |
| Dialekt: | schtand |
| Deutsch: | wir/ihr/sie stehen, steht! |
| schtand graad! Lienert mier stand Jodelmesse Marty: Herrgott, miär stönd vor Diär! > schtaa | |
| Dialekt: | Schtand |
| Deutsch: | Stand |
| im Schtand sii ä guätä Schtand haa Schtandplatz Schützäschtand, Schiibäschtand Schtänd am Määrcht, im Gadä vgl Ständerat, Standesamt, Ehestand, Standesehre | |
| Dialekt: | Schtandä |
| Deutsch: | grosser Holzzuber |
| mhd stande (Stellfass, Kufe) | |
| Dialekt: | Schtandgötti |
| Deutsch: | Stellvertreter |
| Dialekt: | schtandid |
| Deutsch: | stehen |
| “alli Mannä standid ii” > schtaa | |
| Dialekt: | Schtandschiissär |
| Deutsch: | |
| Kälber, die im Stall auf den Stand scheissen, nicht in den Graben | |
| Dialekt: | Schtandträmel |
| Deutsch: | |
| der erste Trämel nach dem Stock | |
| Dialekt: | Schtangä |
| Deutsch: | Stange(n) |
| Fahnenstange langer Mensch langes Bierglas - | |
| Dialekt: | Schtapfä |
| Deutsch: | Stufe |
| > Schtaffel vgl Fuss-Stapfen, Familienname Stapfer | |
| Dialekt: | Schtapfätli |
| Deutsch: | Stufenweg |
| (Furrli) | |
| Dialekt: | schtarch |
| Deutsch: | stark |
| mhd starke dr schtarch Schelbert, schtarchs Tuäch, nümmä schtarchä (nicht mehr gesund), schtarchä Tubak, schtarchi Mannä | |
| Dialekt: | Schtatt |
| Deutsch: | Stadt, Stätte, Stelle |
| > Bett-, Buurdi-, Hoof-, Gadä- Schtadhalter, anschtatt | |
| Dialekt: | Schtaub |
| Deutsch: | Staub |
| mhd stoub, stoup Wo d Laui im Schtaub choo isch, sind d Bäum scho umghiid, vor d Laui choo isch! > abschtaubä, schtäuppä | |
| Dialekt: | schtaubät |
| Deutsch: | staubig |
| värschtaubät gschtüübät | |
| Dialekt: | Schtaubbach |
| Deutsch: | |
| anderer Name für Bettbach | |
| Dialekt: | schtaubswiis |
| Deutsch: | staubweise |
| d Laui isch schtaubswiis cho (Staublaui) | |
| Dialekt: | schteckä |
| Deutsch: | stecken |
| mhd stecken 1) ä Schtangä schteckä > Stäckä, Bschteck, aa- ii- inä- neu Stecker (elektr. Anschluss), Stecknadel > Gufä 2) schlagen mid um ä Schtäckä eim schteckä (schlagen mit Stecken) är hed mär gschteckt! neu: Gas geben | |
| Dialekt: | Schtecklig |
| Deutsch: | Steckling |
| (Pflanzen-Setzling) | |