Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
---|---|---|---|---|
Iisäbaan | Eisenbahn | |||
iisägnä | segnen, einsegnen | > uus- | ||
Iisähuät | Eisenhut | (Helm) mhd îsenhuot | ||
Iisäli | kleines Stück Eisen,FN Iseli, Yseli, Eisele | |||
Iisätobel | Isentobel | Hesisbohl | ||
Iisatz | Einsatz | (Bestandteil zu etwas) | ||
Iisch | Eis | mhd îs 1749 war der Winter so warm, dass es auf den Brunnentrögen im Schachen kein Ischli gegeben iischchalt (Iisch: vgl. Gämschi, Mösch) > Gletschger | ||
iischä | Eis herstellen für Getränkekühlung | |||
iischällä | Fasnacht eröffnen mit Triichlä und Schällä Iischällär | |||
Iischbluämä | Eisblume | |||
iischiässä | einschiessen | zur Probe, ferner:dr Grind iischiässä dr Blitz chönnt iischiässä Broot i Bachofä iischiässä Gäld iischiässä | ||
iischlaa | einschlagen | (Nagel, Blitz, Faden, Gedanke, Rad) | ||
iischlaaffä | einschlafen, taub werden | > ambeissälä | ||
Iischlaag | Einschlag | (Blitz,Nähen, Sticken) > Uus- | ||
iischniijä | einschneien | mit dem ersten Schneefall in den Alpen: eingesperrt sein durch unzeitigen Schneefall Äs hed einä iigschniid bim Wildiheuä im Heubäärg,är hed det im Hüttli müässä waartä, bis äs dr Schnee appäglauänät hed,wos duä einisch ä chli uuftaa hed, hends um vo undänuufä grüäft, öb är nu z ässä heig,dä hed är vo obänappä gruäft: Baläntä hani nu, aber Tubak äkeinä mee! | ||
iischtützä | Brennmaterial im warmen Ofen vortrocknen | |||
iischtaa | einstehen | zhindärisch i d Reihä | ||
Iischtand | Einstand machen in Stellung (Pfarrer, Schützen, Beamte) | |||
Iischtand | Stellvertretung | > Uus- | ||
Iischzapfä | Eiszapfen | |||
iisig | eisern, aus Eisen | iisigä Huät, iisägi Türä, iisigs Raad | ||
iitätschä | eindrücken | > uus- | ||
iitätschä | einschlagen | |||
iitünkä | eintunken, eintauchen | |||
iiträägä | eintragen | Heuburdi iiträägä > uus- | ||
iitriibä | eintreiben | Vieh, Geld > uus- | ||
Iitritt | Eintritt | > Antritt, Uustritt | ||
iituä | eintun, Vieh in Stall bringen | (vgl. Eintu-Stall) Chnöpf iituä = Knöpfe schliessen > uus- | ||
iiweikä | Wäsche einweichen | >weikä | ||
iiwiichä | einweihen | |||
iiwintärä | einwintern | > uus- | ||
Iizuug | Einzug | von Geld > Uus- | ||
Iizuug | Einzug | in die Kirche | ||
Iizuug | Einzug | ins Festzelt | ||
Ilchersband | Flurname > Silchers Band | |||
Ilgä | Lilie | vgl. ital giglio | ||
Ilgisalp | Ilgisalp | |||
Illgau | Illgau | (Fillggau) | ||
im | im | im Wald, im Huus, im Gadä,im Gaa, im Nää, im Schtaa vgl FN Imbach, Imboden, Imfeld, Imhof, Imholz, Immoos | ||
im | ihm | gib im nüüd! säg im nüüd! chasch äs a im gää | ||
im Rüüdigä Eigä | Flurname | |||
imänä | im ä-n-ä = in einem: A1182imänä C1179 A1180imänä Huus, imänä Ghetz .. | |||
Imbeeri | mhd hintber > Äbbeeri, Rambeeri | |||
Imbiss | neu für Znüüni, Zaabäd mhd embeiss > Hüräpeiss | |||
Imd | Imme | mhd imbe ä Imd = ein Bienenschwarm dr Imd hiirtä dr Imd räschpärä dr Imd hed gschtoossä > Biili, Immi | ||
Imhööflig | Gesamtheit der Imhof der alt Imhööful > Hoferig, Jäägglig | |||
Imhoof | Imhof | Familienname | ||
Imker | Imker | > Biilivatter, Hungmaa (Familienname Imlig = Imker?) | ||
immer | war bisher Fremdwort für eister, jetzt ist es umgekehrt | |||
impfä | impfen | i bi ggimpft gägä Bockä! > bockä |
Dialekt: | Iisäbaan |
Deutsch: | Eisenbahn |
Dialekt: | iisägnä |
Deutsch: | segnen, einsegnen |
> uus- | |
Dialekt: | Iisähuät |
Deutsch: | Eisenhut |
(Helm) mhd îsenhuot | |
Dialekt: | Iisäli |
Deutsch: | |
kleines Stück Eisen,FN Iseli, Yseli, Eisele | |
Dialekt: | Iisätobel |
Deutsch: | Isentobel |
Hesisbohl | |
Dialekt: | Iisatz |
Deutsch: | Einsatz |
(Bestandteil zu etwas) | |
Dialekt: | Iisch |
Deutsch: | Eis |
mhd îs 1749 war der Winter so warm, dass es auf den Brunnentrögen im Schachen kein Ischli gegeben iischchalt (Iisch: vgl. Gämschi, Mösch) > Gletschger | |
Dialekt: | iischä |
Deutsch: | |
Eis herstellen für Getränkekühlung | |
Dialekt: | iischällä |
Deutsch: | |
Fasnacht eröffnen mit Triichlä und Schällä Iischällär | |
Dialekt: | Iischbluämä |
Deutsch: | Eisblume |
Dialekt: | iischiässä |
Deutsch: | einschiessen |
zur Probe, ferner:dr Grind iischiässä dr Blitz chönnt iischiässä Broot i Bachofä iischiässä Gäld iischiässä | |
Dialekt: | iischlaa |
Deutsch: | einschlagen |
(Nagel, Blitz, Faden, Gedanke, Rad) | |
Dialekt: | iischlaaffä |
Deutsch: | einschlafen, taub werden |
> ambeissälä | |
Dialekt: | Iischlaag |
Deutsch: | Einschlag |
(Blitz,Nähen, Sticken) > Uus- | |
Dialekt: | iischniijä |
Deutsch: | einschneien |
mit dem ersten Schneefall in den Alpen: eingesperrt sein durch unzeitigen Schneefall Äs hed einä iigschniid bim Wildiheuä im Heubäärg,är hed det im Hüttli müässä waartä, bis äs dr Schnee appäglauänät hed,wos duä einisch ä chli uuftaa hed, hends um vo undänuufä grüäft, öb är nu z ässä heig,dä hed är vo obänappä gruäft: Baläntä hani nu, aber Tubak äkeinä mee! | |
Dialekt: | iischtützä |
Deutsch: | |
Brennmaterial im warmen Ofen vortrocknen | |
Dialekt: | iischtaa |
Deutsch: | einstehen |
zhindärisch i d Reihä | |
Dialekt: | Iischtand |
Deutsch: | |
Einstand machen in Stellung (Pfarrer, Schützen, Beamte) | |
Dialekt: | Iischtand |
Deutsch: | Stellvertretung |
> Uus- | |
Dialekt: | Iischzapfä |
Deutsch: | Eiszapfen |
Dialekt: | iisig |
Deutsch: | eisern, aus Eisen |
iisigä Huät, iisägi Türä, iisigs Raad | |
Dialekt: | iitätschä |
Deutsch: | eindrücken |
> uus- | |
Dialekt: | iitätschä |
Deutsch: | einschlagen |
Dialekt: | iitünkä |
Deutsch: | eintunken, eintauchen |
Dialekt: | iiträägä |
Deutsch: | eintragen |
Heuburdi iiträägä > uus- | |
Dialekt: | iitriibä |
Deutsch: | eintreiben |
Vieh, Geld > uus- | |
Dialekt: | Iitritt |
Deutsch: | Eintritt |
> Antritt, Uustritt | |
Dialekt: | iituä |
Deutsch: | eintun, Vieh in Stall bringen |
(vgl. Eintu-Stall) Chnöpf iituä = Knöpfe schliessen > uus- | |
Dialekt: | iiweikä |
Deutsch: | Wäsche einweichen |
>weikä | |
Dialekt: | iiwiichä |
Deutsch: | einweihen |
Dialekt: | iiwintärä |
Deutsch: | einwintern |
> uus- | |
Dialekt: | Iizuug |
Deutsch: | Einzug |
von Geld > Uus- | |
Dialekt: | Iizuug |
Deutsch: | Einzug |
in die Kirche | |
Dialekt: | Iizuug |
Deutsch: | Einzug |
ins Festzelt | |
Dialekt: | Ilchersband |
Deutsch: | |
Flurname > Silchers Band | |
Dialekt: | Ilgä |
Deutsch: | Lilie |
vgl. ital giglio | |
Dialekt: | Ilgisalp |
Deutsch: | Ilgisalp |
Dialekt: | Illgau |
Deutsch: | Illgau |
(Fillggau) | |
Dialekt: | im |
Deutsch: | im |
im Wald, im Huus, im Gadä,im Gaa, im Nää, im Schtaa vgl FN Imbach, Imboden, Imfeld, Imhof, Imholz, Immoos | |
Dialekt: | im |
Deutsch: | ihm |
gib im nüüd! säg im nüüd! chasch äs a im gää | |
Dialekt: | im Rüüdigä Eigä |
Deutsch: | |
Flurname | |
Dialekt: | imänä |
Deutsch: | |
im ä-n-ä = in einem: A1182imänä C1179 A1180imänä Huus, imänä Ghetz .. | |
Dialekt: | Imbeeri |
Deutsch: | |
mhd hintber > Äbbeeri, Rambeeri | |
Dialekt: | Imbiss |
Deutsch: | |
neu für Znüüni, Zaabäd mhd embeiss > Hüräpeiss | |
Dialekt: | Imd |
Deutsch: | Imme |
mhd imbe ä Imd = ein Bienenschwarm dr Imd hiirtä dr Imd räschpärä dr Imd hed gschtoossä > Biili, Immi | |
Dialekt: | Imhööflig |
Deutsch: | |
Gesamtheit der Imhof der alt Imhööful > Hoferig, Jäägglig | |
Dialekt: | Imhoof |
Deutsch: | Imhof |
Familienname | |
Dialekt: | Imker |
Deutsch: | Imker |
> Biilivatter, Hungmaa (Familienname Imlig = Imker?) | |
Dialekt: | immer |
Deutsch: | |
war bisher Fremdwort für eister, jetzt ist es umgekehrt | |
Dialekt: | impfä |
Deutsch: | impfen |
i bi ggimpft gägä Bockä! > bockä | |