Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
---|---|---|---|---|
Tüüfäl | Teufel | lat diavolus, mhd diuvel, Mehrzahl Tüüflä Verkl. Tüüfäli mid ds Tüüfels Gwalt ums Tüüfels Gottswillä alls Tüüfels (alles mögliche) dr Tüüfel obänand! kän Tüüfel drum gää i weiss kä Tüüfel me waas äs niid mi dr Tüüfel wunder Dr Tüüfel isch wän ich käs Gäld ha,dr Herrgott isch dr Rössliwiirt, wän är mr gliich äs Biär gid! ä aarmä Tüüfäl UR Tiifel > Blutt, Guggär, Hörälär, Tüüggär, Sataan | ||
Tüüfälsbaräschä | Fluchwort aus der Söldnerzeit > baräschä | |||
Tüüfälschruut | Pflanze | |||
Tüüfälslaui | Lidernen UR > Ruperslaui | |||
Tüüfälsmeinig | bösartig | |||
Tüüfälsschtei | Teufelsstein | |||
Tüüfälszickänä | Kinderspiel Illgau (dem Teufel arme Seelen entwinden) | |||
tüüflä | tollen, wüten | > är-, umä-, uus-, vär- | ||
Tüüggär | Umwort für Teufel kä Tüüggär folgids BE Tütschel | |||
tüüggärs | Umwort für: des Teufels was isch das tüüggärs Züüg? | |||
tüür | teuer, kostspielig | mhd tiure viil z tüür dr tüüräwägät > düürr | ||
tüüschä | täuschen | toschä getäuscht mhd tiuschen > Ross-Tüüschär | ||
Tüüsslig | Tragriemen für Rückentragen Tüssel 1764 Tausen samt Düssligen | |||
tüütä | hinweisen | mid ämä Hagstud tüütä äs sig guät, hed är em tüütäd | ||
tüütä | tuten | mhd tûten neu: hupen vo tuutä und blaasä kän Aanig > düütä | ||
tüütsch | deutsch | mhd tiutsch tüütsch und düütli dr tüütsch Toni: NW tiitsch | ||
Tüütsch | Deutsch, Deutsche | Tüütsch leerä di Tüütschä di Tüütschä gu zämätütschä > Chuä-, Hooch- Schwiizär-, Puurä-, Züri- | ||
Tüütschland | Deutschland | im Tüütschä ussä auch: im Schwaabäland 1600 Schaffhausen: der alten Tütschen Brüüch > Schwaabä | ||
Tübel | Dübel | |||
Tüchel | Rohr | > Düchel | ||
tückä | ducken | > dückä | ||
tüftälä | in mühsamer Kleinarbeit etwas erfinden oder herausfindend mhd tüfteln = schlagen, klopfen .. uustüftälät uusätüftälät | |||
tünkä | tauchen, eintauchen, tunken | > dünkä | ||
Tünkli | Suppeneinlage (zum eintunken) Tünkli-Suppä | |||
tüpfä | Tupf machen, berühren | mhd dupfen | ||
Tüpfi | äs Tüpfi (aufgedonnertes Fräulein) | |||
tüpflät | mit Tupfen übersät | |||
Tüpfli | Tüpflein | ds Tüpfli ufem i Tüpfli-Schiissär (Haarspalter) | ||
Türä | Türe(n) | mhd tür Türä-Weggä (Keil zum aufsperren) Türangel, Türfallä Türangel, Türfalle | ||
türäriitä | türenreiten | (Kinderspiel) | ||
Türfallä | Türfalle, Türgriff | |||
Türgreis | Rahmen, Drehe | |||
türlä | türlen | mit der Türe spielen (Kinder), ständig durch die Türe gehen (zur Ablassgewinnung, bei Durchfall) | ||
Türligiigär | Durchfall | (man muss immer wieder türlen | ||
Türsellä | Schwelle | mhd swelle, äs hed früänär hööchi Türsellä ghaa mhd tür sûl (Tür-Säule) | ||
tütschä | stossen, mahlen, schlagen | Nüss tütschä, Eiär tütschä > aa- ii- vär- zämä- tätschä | ||
Tütschgrind | eckiger Kopf | > Totsch, Totz | ||
Tütschi | Holzstück, Klotz | auch Tütschäli BE tütschele (Spiel) | ||
Tütschli | Klötzchen | |||
Tütschlibodä | Parkett tütschlät | |||
Tütschlischtägä | Balken mit aufgenagelten Klötzen als Stiege | |||
taa | getan | das hesch käm Tootnä taa! äs heds duä ttaa > tuä In ärä Familli mid ä Huuffä Goofä hend alig am Abäd, wänn der Vattär heichoo isch, alli müässä anäschtaa, und dr Vattär hed a jedem dr Reihe naa a Grind anä gschlagä,wänn eis grüäft hed: i ha dä nüüd ttaa! - hed är gseid: tuäsch dänk nu! und drnaa sinds abghockät zum ds Nacht ässä! | ||
Taag | Tag | engl day äs isch Taag all Taag Guät Taag! all und ei Taag Taagheitäri, Taagwach, Taagsatzig > Heiligtaag, Landtaag, Namäs-taag, Ziistaag, Läbtig | ||
Taal | Tal, Thal, Muotathal | im Taal innä, ussät äm Taal, durs Taal durä, is Taal inä siehe HK?II 75 f > Tuälä, Loch | ||
Taalär | Taler | (altes Geld aus Joachimstal, engl Dollar Id 12,1303) neu: Thaler = Muotathaler | ||
Taappä | Tatze, Pfote, Pratze, Pranke | (Tierfuss ohne Hufe), grob für Hand mhd tâpe vgl tappen, ertappen, hineintappen, täppisch > Tatzä, Tschaaggä | ||
taappä | tappen | auch taapplä nüd alls aatääpplä! > untappät | ||
Taaschi | Taschi | > Tannä | ||
Taatsach | äs isch ä waari Taatsach! | |||
Tabärettli | Stuhl ohne Lehne, Schemel | ursp. Trommel frz tabouret |
Dialekt: | Tüüfäl |
Deutsch: | Teufel |
lat diavolus, mhd diuvel, Mehrzahl Tüüflä Verkl. Tüüfäli mid ds Tüüfels Gwalt ums Tüüfels Gottswillä alls Tüüfels (alles mögliche) dr Tüüfel obänand! kän Tüüfel drum gää i weiss kä Tüüfel me waas äs niid mi dr Tüüfel wunder Dr Tüüfel isch wän ich käs Gäld ha,dr Herrgott isch dr Rössliwiirt, wän är mr gliich äs Biär gid! ä aarmä Tüüfäl UR Tiifel > Blutt, Guggär, Hörälär, Tüüggär, Sataan | |
Dialekt: | Tüüfälsbaräschä |
Deutsch: | |
Fluchwort aus der Söldnerzeit > baräschä | |
Dialekt: | Tüüfälschruut |
Deutsch: | Pflanze |
Dialekt: | Tüüfälslaui |
Deutsch: | |
Lidernen UR > Ruperslaui | |
Dialekt: | Tüüfälsmeinig |
Deutsch: | bösartig |
Dialekt: | Tüüfälsschtei |
Deutsch: | Teufelsstein |
Dialekt: | Tüüfälszickänä |
Deutsch: | |
Kinderspiel Illgau (dem Teufel arme Seelen entwinden) | |
Dialekt: | tüüflä |
Deutsch: | tollen, wüten |
> är-, umä-, uus-, vär- | |
Dialekt: | Tüüggär |
Deutsch: | |
Umwort für Teufel kä Tüüggär folgids BE Tütschel | |
Dialekt: | tüüggärs |
Deutsch: | |
Umwort für: des Teufels was isch das tüüggärs Züüg? | |
Dialekt: | tüür |
Deutsch: | teuer, kostspielig |
mhd tiure viil z tüür dr tüüräwägät > düürr | |
Dialekt: | tüüschä |
Deutsch: | täuschen |
toschä getäuscht mhd tiuschen > Ross-Tüüschär | |
Dialekt: | Tüüsslig |
Deutsch: | |
Tragriemen für Rückentragen Tüssel 1764 Tausen samt Düssligen | |
Dialekt: | tüütä |
Deutsch: | hinweisen |
mid ämä Hagstud tüütä äs sig guät, hed är em tüütäd | |
Dialekt: | tüütä |
Deutsch: | tuten |
mhd tûten neu: hupen vo tuutä und blaasä kän Aanig > düütä | |
Dialekt: | tüütsch |
Deutsch: | deutsch |
mhd tiutsch tüütsch und düütli dr tüütsch Toni: NW tiitsch | |
Dialekt: | Tüütsch |
Deutsch: | Deutsch, Deutsche |
Tüütsch leerä di Tüütschä di Tüütschä gu zämätütschä > Chuä-, Hooch- Schwiizär-, Puurä-, Züri- | |
Dialekt: | Tüütschland |
Deutsch: | Deutschland |
im Tüütschä ussä auch: im Schwaabäland 1600 Schaffhausen: der alten Tütschen Brüüch > Schwaabä | |
Dialekt: | Tübel |
Deutsch: | Dübel |
Dialekt: | Tüchel |
Deutsch: | Rohr |
> Düchel | |
Dialekt: | tückä |
Deutsch: | ducken |
> dückä | |
Dialekt: | tüftälä |
Deutsch: | |
in mühsamer Kleinarbeit etwas erfinden oder herausfindend mhd tüfteln = schlagen, klopfen .. uustüftälät uusätüftälät | |
Dialekt: | tünkä |
Deutsch: | tauchen, eintauchen, tunken |
> dünkä | |
Dialekt: | Tünkli |
Deutsch: | |
Suppeneinlage (zum eintunken) Tünkli-Suppä | |
Dialekt: | tüpfä |
Deutsch: | Tupf machen, berühren |
mhd dupfen | |
Dialekt: | Tüpfi |
Deutsch: | |
äs Tüpfi (aufgedonnertes Fräulein) | |
Dialekt: | tüpflät |
Deutsch: | mit Tupfen übersät |
Dialekt: | Tüpfli |
Deutsch: | Tüpflein |
ds Tüpfli ufem i Tüpfli-Schiissär (Haarspalter) | |
Dialekt: | Türä |
Deutsch: | Türe(n) |
mhd tür Türä-Weggä (Keil zum aufsperren) Türangel, Türfallä Türangel, Türfalle | |
Dialekt: | türäriitä |
Deutsch: | türenreiten |
(Kinderspiel) | |
Dialekt: | Türfallä |
Deutsch: | Türfalle, Türgriff |
Dialekt: | Türgreis |
Deutsch: | Rahmen, Drehe |
Dialekt: | türlä |
Deutsch: | türlen |
mit der Türe spielen (Kinder), ständig durch die Türe gehen (zur Ablassgewinnung, bei Durchfall) | |
Dialekt: | Türligiigär |
Deutsch: | Durchfall |
(man muss immer wieder türlen | |
Dialekt: | Türsellä |
Deutsch: | Schwelle |
mhd swelle, äs hed früänär hööchi Türsellä ghaa mhd tür sûl (Tür-Säule) | |
Dialekt: | tütschä |
Deutsch: | stossen, mahlen, schlagen |
Nüss tütschä, Eiär tütschä > aa- ii- vär- zämä- tätschä | |
Dialekt: | Tütschgrind |
Deutsch: | eckiger Kopf |
> Totsch, Totz | |
Dialekt: | Tütschi |
Deutsch: | Holzstück, Klotz |
auch Tütschäli BE tütschele (Spiel) | |
Dialekt: | Tütschli |
Deutsch: | Klötzchen |
Dialekt: | Tütschlibodä |
Deutsch: | |
Parkett tütschlät | |
Dialekt: | Tütschlischtägä |
Deutsch: | |
Balken mit aufgenagelten Klötzen als Stiege | |
Dialekt: | taa |
Deutsch: | getan |
das hesch käm Tootnä taa! äs heds duä ttaa > tuä In ärä Familli mid ä Huuffä Goofä hend alig am Abäd, wänn der Vattär heichoo isch, alli müässä anäschtaa, und dr Vattär hed a jedem dr Reihe naa a Grind anä gschlagä,wänn eis grüäft hed: i ha dä nüüd ttaa! - hed är gseid: tuäsch dänk nu! und drnaa sinds abghockät zum ds Nacht ässä! | |
Dialekt: | Taag |
Deutsch: | Tag |
engl day äs isch Taag all Taag Guät Taag! all und ei Taag Taagheitäri, Taagwach, Taagsatzig > Heiligtaag, Landtaag, Namäs-taag, Ziistaag, Läbtig | |
Dialekt: | Taal |
Deutsch: | Tal, Thal, Muotathal |
im Taal innä, ussät äm Taal, durs Taal durä, is Taal inä siehe HK?II 75 f > Tuälä, Loch | |
Dialekt: | Taalär |
Deutsch: | Taler |
(altes Geld aus Joachimstal, engl Dollar Id 12,1303) neu: Thaler = Muotathaler | |
Dialekt: | Taappä |
Deutsch: | Tatze, Pfote, Pratze, Pranke |
(Tierfuss ohne Hufe), grob für Hand mhd tâpe vgl tappen, ertappen, hineintappen, täppisch > Tatzä, Tschaaggä | |
Dialekt: | taappä |
Deutsch: | tappen |
auch taapplä nüd alls aatääpplä! > untappät | |
Dialekt: | Taaschi |
Deutsch: | Taschi |
> Tannä | |
Dialekt: | Taatsach |
Deutsch: | |
äs isch ä waari Taatsach! | |
Dialekt: | Tabärettli |
Deutsch: | Stuhl ohne Lehne, Schemel |
ursp. Trommel frz tabouret | |