Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung	Foto	Audio
hääs		Treibruf für Schweine häs! für Ferkel
aaggässä	angefressen	aaggässnä Chääs, Öpfel, Mockä
achtä	beachten	chasch di achtä gu d Chääs achtä (wenden)
Alpchääs	Alpkäse	aus Alpmilch hergestellter Käse
Bissä	Keil	(mhd bizze) > Chääsbissä
blaa	blau	mhd blâ: früher weitherum blaa blaaä Chääs: Magerkäse blaaä Chlee blaai Milch: abgerahmte Milch blaai Schtei : ungeeignet fürs Kalkbrennen
brächä	brechen	äs Bei brächä, Chääs brächä > Bruch
Chääs	Käse, Käselaib	mhd kaese,ein Knabe erhält ein Stück Brot: was seit mä? - Chääs au! JzbM öfters: armen Lüten um Kes > feiss, mager Familie Käs: “jetzt ist ausgekäset!” -
Geisschääs	Ziegenkäse
Schaafchääs	Schafkäse
Chääschällär	Käsekeller
Chääschessi		grosser Kupferkessel zum Käsen > Sännchessi
Chääschuächä	Käswähe	beliebter Freitagsmittag (mit Gumälisuppä)
Chääsfisch		begehrter Abfall beim Käsen
Chääsgadä	Käsespeicher	(Käsgaden)
Chääslaab	Mittel zur Milchgerinnung beim Käsen
Chääslaad		behauener Stein als Käsepresse
Chääsreiffä	Holzreifen für runde Käse	kässreiffen > Jäärb
Chääsrindä	Käserinde
Chäässuppä	Suppe mit Käse und getrocknetem Brot	(Mittagsmahl)
Chäästannä	Holz für Käsreifen
Chääswääg	Käseweg
Chääszännä		altes Wettspiel an der Sennenkilbi; Grimassen schneiden.
Chääsärä	Käseren	Flurname (Land Mühlestuden, Alp bei Hochibrig)
Chääsärii	Käserei	> Sännärii
Chääsli	kleiner Käselaib	auch Familienname Käslin NW,neu: Schmelz-Käslein
Chääslichruut	Käsekraut
chääsä	Käse zubereiten
chääsälä	nach Käse riechen	äs chääsälät
Chrupfäbättlä		Fasnachtsbrauch der Kinder an der alten Fasnacht, im Haus im Hausgang dreimal zu singen: Chrupf, Chääs, Brood, Biräweggä, allärhand was iär hend,Vater unser .. (Chrupf = Chrapfä)
Chuächä	Kuchen, Wähen	mhd kueche > Baläntä, Chääs, Chriäsi, Öpfel, Rebarbärä
Fadä	Faden	mhd vaden -Püntäli, z Fadä schlaa fadägraad -schiinig äs hangät nur nu am änä Fadä dr Chääs ziät Fädä
feiss	feist, dick, fett	mhd veizt feissi Milch, feissä Chääs> heimlifeiss
Fleischchääs	Fleischkäse
gältä	gelten/gegolten	ggultä mhd gelten Dr Pfarr hätt bim Alpävärsägnä zletscht nu söllä hööch uufä und hed nümmä mögä,dä hed är uufägrüäft: ghööräd iär mi? - Jaa! - Dä sölls gältä vo da undänuufä! - Drnaa hends dobä ä Chääs zeigt und grüäft: öb är ä gsääch? - Jaa! - Ja dä sölls ä gältä!
Geisschääs	Ziegenkäse	(früher Armenspeise, jetzt Delikatesse)
ghääsät	gekleidet	mhd gehaese (Kleidung)> wiissghääsät
graab	grau, schimmelig	mhd grâw graabs Brood, graabä Chääs
Hebi	Halt, Stand, Griff	> Chääs-, Hand-
Hüttächääs	Hütten-Käse	frisch aus der Sennhütte
Laad	Lad, Ladung	> Chääslaad
Liichäässä	Leichenmal
magär	mager	ä magärä Plegär magärä Chääs magers Land > megärär
midsambt	mit samt	är frisst dr Chääs midsambt em Tällär midsambt allem midsambt um Gäld fort
miini	meine	(betont) miini Frau miini Goofä miini Sachä Ä Tschalüünd-lär hed dr andär gfraagt, öb är im chönnt hälfä, sini Chääs usum Liiplis füräträägä - Nei, i muäs zeerscht miini! (beide hatten nichts!)
milt	mild	mhd milt miltä Chääs milts Wättär milti Hand
mittlär	mittler, durchschnittlich	ä mittläri Buurdi ä mittlärä Chääs
gniissät	durchtrieben, gemein	ä gniissätä Cheib gnissätä Chääs zu früh gegoren und deshalb unregelmässig gelocht
Pllegärchääs	missratener Käse
rääss	räss	mhd raeze, engl racy scharf im Geschmack: räässä Chääs scharf im Tun: ä räässi Antwort d Sunnä schiint alig rääss im Herbscht Gotthelf ein rässer Herr, Lienert ä rässe Wind rässsär, räässäschtä (Steigerung)
rämsälä		nach Ramsen riechen (wänn Chüä Ramsä frässid, schmöckid drvoo Milch, Ankä, Chääs)
riibä	reiben	mhd riben gribä gribnä Chääs > Ribi, Ribäli
sant	samt	mhd samt mit sant allem frisst dr Chääs mitsant em Tällär
Suppä	Suppe	Süppli Suppägsicht Suppen: Ankä- Aarmä- Bambäli- Böllä- Brood- Buächschtabä- Chääs- Chalti- Chindbetti-, Chriäsi- Fleisch- Fisch- Fideeli- Gigäli- Gmüäs- Gumäli- Gwundär- Habär- Määl- Milch- Phünktli- Schtäärndli- Schuäl- Tünkli-
und	und	mhd unde engl and BE u Taag und Nacht Chääs und Brood hindärsi und fürsi all und ei Taag aber: einundzwanzig = einäzwänzg
uuschääsä		nach langem Hin und Her zu einem Entschluss kommen, 1771 + Jos. Leon. Käs: mit ihm ist es ausgekäset
värchääsä	verkäsen	alle Milch zu Käse verarbeiten
vo	von	mhd von GL vu 1) örtlich vo änä, vo daa, vo dännä, vo dett, vo hiä, vo hindä, vo innä, vo nooch, vo obä, vo undä, vo ussä, vo voorä, vo wiitem vo Schwiiz, vo Rickäbach, vo Züri, vo Bäärä, vo Luzäärä uf Wäggis zuä 2) zeitlich vo geschter, vo fäärä, vo Chiläs heichoo 3) Beschaffenheit vo Silbär, vo Gold, vo Ankä, vo Chääs, vo Holz, vo Iisä, vo Schnee 4) Herkunft vo dr Muättär, vo dr Gottä, vo dr Chilbi, vo miär, vo diär, vo üüs, vo inä, vo öppis, vo nüüd, vo waas, vo sälbär, vo älei, vo nüüd chund nüüd 5) vo Aug von Auge das mag i vo Aug gsee,vo Hand machä (ohne Maschine) vo Hand nää und ässä (ohne Besteck) vo Hand singä (ohne Orgelbegleitung) > vom, vonem, vor, voor, drvoo
wiiss	weiss	mhd wîz wiissghääsät (hellblond) schneewiiss, chriidäwiiss, wiissi Ooschtärä (mit Schnee)
zännä	Zähne zeigen, Zähne fletschen	Lienert zänne (schluchzen) > Chääszännä, uuszännä
Zechä	Zehe(n)	mhd zeche zächä Zechä Zechänegel Zechächääs uf d Zechä trampä Zechä-Weh. am Aussterben (wie zächä) anderswo: Zee-e, Zeebe UR UW Zeechä