Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung	Foto	Audio
Gand	Gegend mit Geröll	mhd gant “Brügg, Bödäli und Gand, liid alls i Gottes Hand” 1388 Schlacht bei Näfels: “die Glarner wichen in ein Gand”. Weit verbreiteter Flurname: Landquart Ganda, Zermatt Gandegg, Zernez Las Gandas, Südtirol ob Kalteren Obere und Untere Gand FN: Gander, Gandner, Zur-, Inder- neu im Flurschutz: Gefahr des Übergandens (NW ubergande) vgl Gandeggä
gand	wir/ihr/sie gehen	si gand gand! (geht!) anderswo: gönd, göi
äbbeeränä	Erdbeeren sammeln	mer gand gu äbbeeränä
appäriitä	schlitteln, rodeln	mr gand gu appäriitä! > Appäriiti, mänärlä ds Predigärs Thummäs hed wellä am Heuseil appäriitä > Seiltänzär
blüämälä	Blümlein pflücken	mr gand gu blüämälä
chriägä	Krieg führen	Bubenkrieg: mer gand gu chriägä(lä)
därsuusä	daraus	äs hed nu Schnee: d Hagschtüd chömid eerscht därsuusä nüd is Graas inä: gand därsuusä! därsuusä leerä (daraus lernen)
driuusä	hinaus	auf den Tanzplatz! Wo s Gletschger ghaa hed uf der Straass und än altä Maa värtschlipft isch und d Aarmä värrüärt hed as är nüd umghiid, da heid einä gmeint: la det, hüt gand numedigs di Altä driuusä!
gaa	gehen	mhd gân anderswo gou,goo ich gaa, du gaasch, är gaad, mr gand, gang! gammär! gand! ich giäng, si gangid, si sind ggangä mr wettid gaa magsch ggaa? hütt mäss öppis gaa? uf das cha mä gaa anderswo goo
Gändlär		Familienname Betschart von der Gand
i	ich	1) i bi i gaa i tuä i ha ghaa i giäng auch ich > iich, ibidumm 2) in i zwee Wuchä i einärschtä i d’Schuäl i-n-ärä Schtund 3) euch (Akkus.) hend i widär! tüänd i deckä! gand i gu värbäärgä!
iär	ihr	gand iär afig! iär müänd etz gaa! iär Chögä!
miär	wir	miär gand miär fand aa miär sind auch mr (süddeutsch)
mr	wir	miär (abgekürzt) mr gand etz mr bruuchid nüüd
numedä	noch mehr als, sogar	und aagschnerzt hed ärs numedän äs maal! numedä di Altä gand driuusä! auch: numedigs: ds Rasäli hed allnä Duu gseid, si tüäg das numedigs am Herrgott! > medig
Plätzli	Plätzlein	kleiner Platz vor dem Haus gand ä chli is Plätzli uusä gu gfättärlä! neu: kleines Fleischschnitzel > Blätz
Predägärs		Familienspitzname Imhof (Wo gand iär hii? - is Riäd fürä gu predigä!)
s	sie	s’ lismä tüänd s lachä tüänd s da hend s äs gsee vors gand sägids adiä vors chömid tüänds rüäffä
sä	so, also, dann, siehe	Sä da Buäb, da hesch au öppis! sä nimm! sä gang! sä chum! wänns gnuäg hend, sä gands sä ssä! vgl. frz tiens! > esä
Schwingä		Ringkampf der Bauern und Älpler d Schwingär gand gu schwingä as Schwingfäscht > Schwung
suuffä	saufen, trinken	mhd sûfen süüffälä > suf, Suff, Suppe, gsoffä, bsof­fä, Gsöff Soo Juuli, suuff uus und phack zämä, mr gand hei!
triichlä	treicheln	alt, Herkunft unbekannt Viehglocken ertönen: äs triich(ä)lät mit Viehglocken Umzug machen: mr gand gu triichlä OW trinklä
übärgandä	überganden	mit Kies überrollen > Gand
värgandä	zu einer Gand werden	NW ubergandä
vor	bevor	(betont) vor d Sunnä chund vor ass öppis gid! (bevor etwas passiert) vor ass Winter wird vor d is Bett gaasch vor är schtiirbt miär sind vor üüch daa gsii si sind vor dä andärä choo vors tagät vors wintärät vors uus isch vors nachtät vors chund gu rägnä vors chömid vors gand vormä: bevor man (vor mä) vormä ggässä hed vormä is Bett gaad vormä cha ässä, muäs gchochät sii! vormär: bevor wir (vor miär) vormär ggässä hend vormär is Bett sind ..
weidswiis	weidweise, weidend, schubweise	d Chüä gand weidwiis auch für Menschen: gemütlich miteinander gehen
wiichä	weichen	1388 Näfels: si wichen in ein Gand gwichä