Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung	Foto	Audio
Schuäl	Schule	lat schola mhd schuole i d Schuäl gaa us dr Schuäl choo undär Schuäl -buäbä, -meitli, -sack, -täschä, -wääg > übärhei
Schuälbuäch	Schulbuch
Schuälherr		alter Name für Lehrer
Schuälhuus	Schulhaus	Ried, Wil, Kloster, Bisisthal, Illgau
schuälä	schulen, lehren, in Zucht nehmen	gschuälät
Schuälär		Familienname der Schuler (= Lehrer): Schulers, Schulersberg, Sennmatt, Tauisberg, Familienbuch
Buäb	Bube, Knabe	mhd buobey UR BüebPater Ottokar hed Schuälbuäbä ghaa zum eerschtä Maal biichtä,dä isch einä choo und hed nüüd truuäd z sägä,dr Pater hed im wellä hälfä: ich bin ä Buäb, ich bin ä Buäb ..-- dä isch äs dä einärsmaal choo: ja ich au!
Damm	Damm	(T) mhd tamm, Für uns Bödlemer war es der Muotaa-Damm, der nach dem Hochwasser von 1910 erbaut wurde: da simmer durä Damm fürä z Chilä und i d Schuäl, und mängisch simmär dr Damm appä und uufä gchräslät, wämm mer durhindärä hei sind > Tänsch
druuschoo	Schule beenden	us dr Schuäl, (us der Leer) choo
Füüfi	Fünf	Zahl uf Füüfi zellä, Füüfi la graad sii, mid Füüfi scho i d Schuäl > Schtäärnä Füüfi
Gfättärlischuäl	Kinderschule, Kindergarten
Häfälischuäl	Kleinkinderschule
Huusschuäl	Hausschule
i	ich	1) i bi i gaa i tuä i ha ghaa i giäng auch ich > iich, ibidumm 2) in i zwee Wuchä i einärschtä i d’Schuäl i-n-ärä Schtund 3) euch (Akkus.) hend i widär! tüänd i deckä! gand i gu värbäärgä!
Lagär	Lager	äs Waarälagär neu: d Schuäl gaad is Lagär
lätz	unrichtig, verkehrt	mhd letz i dr Schuäl isch etz nüümee lätz, nur nu falsch! di lätz Hand di lätz Siitä i lätzä Schluck übertragen: i lätzä Hals choo, lätz draa sii > zhindär­lätz
leerä	lehren	mhd leren dr Leerär leert i dr Schuäl i will di dä leerä! wer het di das gleert? äs leert ein > läärä (leeren)
na	nach	na Chiläs, na Hiirtäs, na Mälchäts, na dr Schuäl, na dä zwölfi, na dä einä, na dä Fiirtigä > Namittaag, Naa- , nachä
rächnä	rechnen	mhd rechenen i dr Schuäl hemmr hütt rächnä mit so öppesem muäss mä halt rächnä
grächnät	gerechnet	hütt hemmär grächnät i dr Schuäl äs isch für söläs grächnät: für solches berechnet Hofers Franz zur Sage vom Kirchenbau: da hends dänk am Vee au nu öppis grächnät
Reis	Reise	mhd reise: Aufbruch zum Krieg (jetzt zum Geschäft, zum Vergnügen) Reisgäld, Schuälreis, äs Reisli machä
Riitschuäl	Reitschule	(Karussel)
Satz	Satz	mhd satz (von setzen). Mz Sätz Vielfältige Verwendung: i dä Bäärgä heds ä Huuffä Sätz,i dr Schuäl müänds Sätz und Uufsätz machä,dr Schriinär macht au Uufsätz (abär us Holz),dr Schuäni macht Absätz und Iisätz, und ä Chrischt macht guäti Voorsätz,drnaa für Tiärli nänd usinnägi Sätz, wänns värchlüpfid,einä tuät ä Satz i Ziitig, und wämä dr Kafi fertig trinkt, heds zletzscht nu Satz am Bodä! Und einä isch i d Sätz choo! (wütend geworden)
schtiigä	steigen	mdh stîgen neu: bäärgschtiigä, i dr Schuäl schtiigä, sonst uufägaa: ufs Dach, ufä Baum, ufä Bäärg neu: begreifen,wütend werden vgl. Familienname Steiger, Styger > Schteigär, Schtägä
Schtöck	Stöcke, Flegel	mit söttigä Schtöck sött mä Schuäl haa! Familienname Stocker, Stockmann, Stöckli
Suppä	Suppe	Süppli Suppägsicht Suppen: Ankä- Aarmä- Bambäli- Böllä- Brood- Buächschtabä- Chääs- Chalti- Chindbetti-, Chriäsi- Fleisch- Fisch- Fideeli- Gigäli- Gmüäs- Gumäli- Gwundär- Habär- Määl- Milch- Phünktli- Schtäärndli- Schuäl- Tünkli-
Titti	Puppe	(Ditti), Wickelkind Wort sehr alt, Herkunft unsicher Tittigwand, -gschiir, -schuäl, -scheesä, -schtubä anderswo Bääbi, Poppe, Toggeli, Tuntschi > Muättär-, Hudäl- Verkl. Tittäli Soli soli Dittäli
us	aus	ahd,mhd ûz engl out > usäm, uus, uusä, ussä, ussär 1) us dä Bärgä, us dä Alpä, us dr Schuäl, us Ängland, usem Tüütschä 2) us Holz, us Iisä, us Tuäch 3) us Liäbi, us Teubi, us Füüli, us Dümmi
uus	aus, heraus	mhd ûz UR üüs NW uis zum Huus uus zum Hüüsli uus d Chilä isch uus d Schuäl isch uus (beendet) > uusä
uushaa		Schmerzen aushalten, d Schuäl hed uus ist beendet
värtschlaaffä	verschlafen	(d Schuäl värtschlaaffä) zu spät erwachen ich ha mi värtschlaaffä
vor	vor	(unbetont > voor betont) 1) vor dr Türä, vorem Huus, vor Mittaag, vor ä Tisch, vor miär, vor dr zuächä 2) vor drüü Jaar, vor medä hundärt Jaar, vor Chiläs, vor dr Schuäl, vor em Ässä, Viärtel vor Drüü, vor ärä Schtund 3) vor Chelti, vor luuter Giit, vor Lachä, vor Dümmi, vor Täubi 4) vor ä Richter vor ä Gmeindraat 5) vornä: vor ihn vor-n-ä vornä anä (vor ihn hin) > voorä vors: vor das vors Huus vors Bett vors Gsicht vors Gricht vorum: (foräm, forem) vor dem, vor ihm .. vorum Ässä, vorum Heuä, vorum sälbär, vorum ä Jaar, vorum zuächä
Wääg	Weg, Wege	mhd weg Ez,M Verkl. Wäägäli, Wäägli > Chilä-, Chrüüz-, Holz-, Inä-, Schuäl-, Um-, Umä-, Uus, Uusä-,einäwääg, durä-, voorä-, wägät, zwäg, zwääg, äwäg, uwääg