Schpaa ‐ Muotathaler Wörterbuch

Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung
Schpaa	Gespane	mhd gespan > Gschpanä, Gschpäändli
Schpaan	Streit, Spannung	mhd span
schpaangrüän	spangrün, grünspanig	(spanisches Grün)
schpaat	spät	mhd spaete viil z schpaat! schpaat im Herbscht LU schpoot
schpaatä	spät werden
Schpaazi	Raum, Zwischenraum	mä muäss ä chli Schpaazi haa/gää auch Spatzig
Bschteck	Besteck	der Papscht hed ds Bschteck zschpaat bschtellt
Chiänschpaan	Kienspan
chömmär	kommen wir?	(chömid miär) chömmär zschpaat? > choo
Grüänschpaang	Grünspan	mhd grüenspan vgl spangrün
Gschpaa	Grimasse beim Träntnen	schräges Maul
Gschpaan	Gespann	(2 Zugtiere) beim Jassen 2 gleiche Karten
Gschpaarz	Entgegenstemmen	> Schparä, schpeerä, Füdlägschpaarz
hindärisch(t)	hinterst	der hindärisch und letscht Rappä zhindärisch hindä = zuallerhinterst Dr Güntärä Balz isch zschpaat zum Hauptvärläsä choo,dr?Hauptmä hed än aagschnerzt: zhindärisch iischtaa! Dr Balz isch glii widär fürä choo und hed gmäldät: zhindärisch isch scho einä!
Paapscht	Papst	Schnellredeübung: dr Paapscht hed ds Bschteck z schpaat bschtellt Kinderlieder aber: äs Phääpschtli > Bettschelm
Schpään	Späne	1) Späne mhd spaene Hobelschpään Schpään machä vgl Kienspan, Spanferkel 2) Mz von Schpaan (Streit, Spannung) vgl. Familienname Späni, Spähni, Spaeni
schpanifärä	streiten ums Recht	ZH spanyfle > Schpaan
soowisoo	so wie so, auf jeden Fall	soowisoo z schpaat ohne weiteres: soowisoo chasch
Voorgschpaan	Vorgespann	(zweites Zugtier)
z	zu oder das	1) zu zallärieerscht zbescht zhindärisch zmitzt zletscht zundärisch zobärisch zussärisch zdrittä zsibätä zzweitä zhindärfüür zinnärischt 2) zu, auf, nach z Alp gaa z Chilä gaa z Chilä tuä z Doorf gaa z Fuäss gaa z Bodä ghiijä z Schwiiz ussä z Seebä z Zuug undä z Züri ussä z Fadä schlaa z Lumpä ghiijä z Nacht ässä z Morgäd ässä z Siin choo 3) zu, allzu z alt (> zalt) zlang zliäb zleid ztratz zviil zwenig zsüäss zsuur zschwäär zschpaat viil zschöön viil zzaam zzweitä (dsz..)man hört neuerdings: zuä lang, zuä schöön ... in Schwiiz, in Zürich . 4) d’s das ds ds Huus ds Goof ds Süüli ds Zaabäd ds Zmorgäd ds Znacht ds Zügli ds Zugärbiät ds Züribiät ds Zändwee
zhindärisch(t)	zuhinterst	Dr Güntärä Balz isch zschpaat choo zum Hauptvärläsä, dr Haupmä hed ä aagschnerzt und drnaa befolä: zhindärisch iischtaa! - dr Balz isch glii widär fürächoo: zhindärisch isch scho einä!
Ziit	Zeit	i dr sälbä Ziit = damals was sind das für Ziitä! äs Ziitlibisher Ziit = Uhr (Kirchenuhr, Stubenuhr, Sackuhr): jetzt am Aussterben, umgekehrt heisst es jetzt was für Ziit? statt früher: we schpaat? Ziit abnää: einander Guten Tag oder Gute Nacht sagen ziitäwiis, halbsziit Du liäbi Ziit! > därziit, drziit, Chiläziit, Heuziitli, Schtubäziit

Dialekt:	Schpaa
Deutsch:	Gespane
mhd gespan > Gschpanä, Gschpäändli

Dialekt:	Schpaan
Deutsch:	Streit, Spannung
mhd span

Dialekt:	schpaangrüän
Deutsch:	spangrün, grünspanig
(spanisches Grün)

Dialekt:	schpaat
Deutsch:	spät
mhd spaete viil z schpaat! schpaat im Herbscht LU schpoot

Dialekt:	schpaatä
Deutsch:	spät werden

Dialekt:	Schpaazi
Deutsch:	Raum, Zwischenraum
mä muäss ä chli Schpaazi haa/gää auch Spatzig

Dialekt:	Bschteck
Deutsch:	Besteck
der Papscht hed ds Bschteck zschpaat bschtellt

Dialekt:	Chiänschpaan
Deutsch:	Kienspan

Dialekt:	chömmär
Deutsch:	kommen wir?
(chömid miär) chömmär zschpaat? > choo

Dialekt:	Grüänschpaang
Deutsch:	Grünspan
mhd grüenspan vgl spangrün

Dialekt:	Gschpaa
Deutsch:	Grimasse beim Träntnen
schräges Maul

Dialekt:	Gschpaan
Deutsch:	Gespann
(2 Zugtiere) beim Jassen 2 gleiche Karten

Dialekt:	Gschpaarz
Deutsch:	Entgegenstemmen
> Schparä, schpeerä, Füdlägschpaarz

Dialekt:	hindärisch(t)
Deutsch:	hinterst
der hindärisch und letscht Rappä zhindärisch hindä = zuallerhinterst Dr Güntärä Balz isch zschpaat zum Hauptvärläsä choo,dr?Hauptmä hed än aagschnerzt: zhindärisch iischtaa! Dr Balz isch glii widär fürä choo und hed gmäldät: zhindärisch isch scho einä!

Dialekt:	Paapscht
Deutsch:	Papst
Schnellredeübung: dr Paapscht hed ds Bschteck z schpaat bschtellt Kinderlieder aber: äs Phääpschtli > Bettschelm

Dialekt:	Schpään
Deutsch:	Späne
1) Späne mhd spaene Hobelschpään Schpään machä vgl Kienspan, Spanferkel 2) Mz von Schpaan (Streit, Spannung) vgl. Familienname Späni, Spähni, Spaeni

Dialekt:	schpanifärä
Deutsch:	streiten ums Recht
ZH spanyfle > Schpaan

Dialekt:	soowisoo
Deutsch:	so wie so, auf jeden Fall
soowisoo z schpaat ohne weiteres: soowisoo chasch

Dialekt:	Voorgschpaan
Deutsch:	Vorgespann
(zweites Zugtier)

Dialekt:	z
Deutsch:	zu oder das
1) zu zallärieerscht zbescht zhindärisch zmitzt zletscht zundärisch zobärisch zussärisch zdrittä zsibätä zzweitä zhindärfüür zinnärischt 2) zu, auf, nach z Alp gaa z Chilä gaa z Chilä tuä z Doorf gaa z Fuäss gaa z Bodä ghiijä z Schwiiz ussä z Seebä z Zuug undä z Züri ussä z Fadä schlaa z Lumpä ghiijä z Nacht ässä z Morgäd ässä z Siin choo 3) zu, allzu z alt (> zalt) zlang zliäb zleid ztratz zviil zwenig zsüäss zsuur zschwäär zschpaat viil zschöön viil zzaam zzweitä (dsz..)man hört neuerdings: zuä lang, zuä schöön ... in Schwiiz, in Zürich . 4) d’s das ds ds Huus ds Goof ds Süüli ds Zaabäd ds Zmorgäd ds Znacht ds Zügli ds Zugärbiät ds Züribiät ds Zändwee

Dialekt:	zhindärisch(t)
Deutsch:	zuhinterst
Dr Güntärä Balz isch zschpaat choo zum Hauptvärläsä, dr Haupmä hed ä aagschnerzt und drnaa befolä: zhindärisch iischtaa! - dr Balz isch glii widär fürächoo: zhindärisch isch scho einä!

Dialekt:	Ziit
Deutsch:	Zeit
i dr sälbä Ziit = damals was sind das für Ziitä! äs Ziitlibisher Ziit = Uhr (Kirchenuhr, Stubenuhr, Sackuhr): jetzt am Aussterben, umgekehrt heisst es jetzt was für Ziit? statt früher: we schpaat? Ziit abnää: einander Guten Tag oder Gute Nacht sagen ziitäwiis, halbsziit Du liäbi Ziit! > därziit, drziit, Chiläziit, Heuziitli, Schtubäziit