Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung	Foto	Audio
Ottä	Otten	häufiger Flurname
Ottäli	Otteli	Flurname
Ottäfranzä		Familienzuname Otten Franzen, Fam. Betschart
Ottäch	Obdach	chum a Ottäch! gib mr ä chli Ottich!
all	alle	all Taag all und ei Taag all und eis maal (jedesmal) all Jaar all Sünntig all Mannä, alli Frauä, alli Goofä dur all Bödä durä (um jeden Preis > übäraal) alls Cheibs, allä Cheibs, allä Chabis, allä Tüüggärs (alles mögliche) alli Längi, alli Wiiti (sehr lang, sehr weit) a allnä öppis gää alls isch värbottä alls adär nüüd allämaa (a alläm aa, allum aa) allem Anschein nach allumaa chunds gu rägnä
Bättigottä	überfromme Frau
bbottä	geboten	(> büütä) Si hend is scho drüümal värchünt! - hed niämärt mee bottä? (Zingälär zu einem Heiratslustigen)
Bottäbrood	Trinkgeld für gute Nachricht
Braatisbei	Knochen Braten	Gsottäs und Braatäs
büütä	bieten, anbieten	ahd biotan mhd bieten Handel: was büütisch? Staat: Poliziischtund büütä > Bott, bottä, uufbüütä kirchlich: es soll ein Kilchherr den Tag büten
Chliiottäli	Kleinotteli
chlottärä	poltern, dröhnen	Laui 1999 im Bisisthal: diä hed schonu gchlottärät!
Chlottäri	polternder Wagen oder Schlitten, Milchwächter
Chlottärli	Kinderrassel	Flurname Aufiberg SZ (Rutschgebiet)
Chottä	Verschlag Kate, Kote	mhd kote, weitverbreitetes altes Wort verkl. Chöttli anderswo Krummen (Chrummä)
Chrisägottä, Chrisägötti	Firmpaten	ab 1712: Krisengötti, Chrisamgottin > chrismä
chrismä	firmen	(mit Chrisam salben) mhd krisemen > Chrisägottä
Chrottä	Kröten	mhd krôt
Chrottäbeeri	Faulbaum
Chrottätobel	Chrottätobel	Flurname Bisisthal Laui
Chrottäzüüg	verzwickte Sache Krottenzeug
Chrottärä	Krottern
Ei	Ei	ahd mhd ei Ei im Ankä Eiwiiss Eigälb dickgsottä dünngsottä äs Eili
Firmgottä, Firmgötti	Firmpaten	> chrismä, Chrisä-
flattärä	flattern	mhd vladeren alt flottärä > Flädärmuus
flottärä	flattern	(Hühner, Vögel) mhd vladern, vledern, vlodern
Galtvee	Galtvieh	ds Herrgottä Galtvee: alte Jungfern
Gottä, Götti	Patin, Pate	mhd gote, göte: aus Gevatter, ahd gotfater, engl godfather = Vaterstellvertreter Götti und Gotten 1578, Gfateren und Gfeterin, Goten und Götin Gotthelf Gotte, Götti > Chrisä-, Schlotter-
gottäfroo	gottsfroh, herrgottsfroh
Grottä	Grotte, Höhle	lat crypta ital grotta, grotto Loordes
hottärä	holpern, rütteln	dr Wagä hottärät, hed ghottärät dr Schtiär hottärät d Chuä (bespringt die Kuh)
Hunds-		> Chelti, Dräck, Chottä, Plampär, Schwumm
lottärä	lottern, locker sein	mhd loter värlottärä (zerfallen)
Glottär	Gelotter, zerfallenes Ding	(Berg, Gebäude, Möbel, Maschine) vgl Lotterbett
Lottärii	Lotterie	mhd loterie
Mariija	Maria	(Mutter Jesu) diä drii Mariijä: die drei Mareien (an Ostern) > Muättärgottäs, Liäbfrauä
Mottä	Motte	mhd motte Mottä-Chugälä, Mottä-Löcher
mottä	motten, schwelen	(Schwelbrand) äs mottät mhd moten (modern), motte (Torf)
Müattärgottäs	Muttergottes, Maria, Mutter Jesu	Maria-Bild - taag = 15.August -chäfärli -schüäli Rhiner 208 > Liäbfrauä
ob	oberhalb	ob dem Hoftrog ob em Dach ob em Huus ob dr Chilä ob Holz (ob dem Wald) vgl Obhut, Obdach (> Ottäch), Obmann, Oblicht, a
Chli Ottäli	Kleinotten
schlottärä	schlottern (zittern)	mhd slottern
Schlottärgötti	Statthalter bei Taufe	-götti, -gottä, -ässä, Schlottärätä (Taufessen) Wort und Sache einst weitverbreitet, Worterklärung unsicher
Schlottäri	Schüttelfrost
Schottä	Schotte, gebrochene Milch beim Käsen	mhd schotte Schottäbüüch
Schtückli	Stücklein	Land (Parzelle), Musik und Theater, Konditoreistückli, Bubenstreich (äs Schtückli bbottä) UR NW Stickli GL BLS Stiggli
Süü	Säue	zu Säuen gehörig, nach Art der Säue, eklig > Schwiinigs 1) Süü-Blaatärä, -Chottä, -Grind, -Gwäsch, -Määli, -Troog, -Wasser .. 2) Süü-Äbär, -Buäb, -Cheib, -Gloggä, -Hund, -Meitli, -Modä, -Michel .. 3) Süü-Chelti, -Näfel, -Oornig, -Rägä, -Schnee, -Schtrass, -Wättär, -Wind ..UR NW Siiw LU ZH Söi Ständig mehr auch bei uns: sauglatt, saumässig, sauschön, sauwohl, Sauerei, Saucheib ..
süüdä	sieden	mhd sie­den > Sutt, gsottä, süttig, iisüüdä
Tauffätä	Taufgesellschaft	> Gottä, Götti, Helsä, Schlottär
Töff, Töffli	Motorrad	(lautmalerisch) Pfr. Fässler: d Muättärgottäs hed ä kä Bubichopf ghaa! - Ja und dr heilig Josef ä kä Töff!
übärbüütä	überbieten	> büütä, undärbüütä, übärbottä
uufbüütä	aufbieten	zu einer Pflichtleistung (Militär, Wuhr, Not .. ) uufbottä
värbottä	verboten	Dr Kaplan Costa hed mr einisch värzellt, wen är mid em Bischof Caminada eebig kriägät heig,är isch bim värzellä endär leeb wordä und hed zletscht gseid: deer Bischof könnt i töödä - abär isch värbottä!
värbüütä	verbieten	mhd verbieten 1339 so soll man ihn verbieten > värbottä
värvärlottärä	verlottern, zerfallen värlottärät
vo	von	mhd von GL vu 1) örtlich vo änä, vo daa, vo dännä, vo dett, vo hiä, vo hindä, vo innä, vo nooch, vo obä, vo undä, vo ussä, vo voorä, vo wiitem vo Schwiiz, vo Rickäbach, vo Züri, vo Bäärä, vo Luzäärä uf Wäggis zuä 2) zeitlich vo geschter, vo fäärä, vo Chiläs heichoo 3) Beschaffenheit vo Silbär, vo Gold, vo Ankä, vo Chääs, vo Holz, vo Iisä, vo Schnee 4) Herkunft vo dr Muättär, vo dr Gottä, vo dr Chilbi, vo miär, vo diär, vo üüs, vo inä, vo öppis, vo nüüd, vo waas, vo sälbär, vo älei, vo nüüd chund nüüd 5) vo Aug von Auge das mag i vo Aug gsee,vo Hand machä (ohne Maschine) vo Hand nää und ässä (ohne Besteck) vo Hand singä (ohne Orgelbegleitung) > vom, vonem, vor, voor, drvoo