| Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
|---|---|---|---|---|
| dick | oft bei uns ausgestorben | |||
| Dick | der Dicke | dr Dick und dr Dünn, Dicks und Dünns (Speis und Trank, Festes und Flüssiges) vgl durch dick und dünn | ||
| Bläätäch | Dickwanst | auch Bläätich | ||
| Bumälä | dicke Frau | |||
| Bumäli | dickes Mädchen | >bambälä | ||
| dickä | dick werden, eindicken | |||
| Pfudärä | dicke Person | (mit dickem Hinterteil) | ||
| Pfüdär | dicker Mann | |||
| Plankä | dickes langes Brett, Bretterwand | engl Film The Planc! neu: Leitplankä > Flankä | ||
| Ranzä | dicker Bauch | mhd rans, ranze (Mutterschwein) uf ä Ranzä gää Ranzäpfiiffä (Bauchweh) Ränzli | ||
| Übärsockä | dicke Socken als Pantoffel | |||
| Bolä | Bohle, Balken | mhd bole (Baum, dicker Laden) | ||
| Böllä | Zwiebel | mhd zibolle - nei liäbär mit Böllä! Scherzwort für alte dicke Taschenuhr | ||
| büäsmä | erbrechen | büäsmät: mit dickem Bauch | ||
| chrisäldick | prallvoll | (wie Chriis an einer Tanne) äs hed chrisäldick Chriäsi am Baum | ||
| Dili | Diele, Fussboden, offener Raum, Zimmerdecke | (T) mhd dile (dickes Brett) Bim Bödälä hends früänär mängisch d Tili appägschprungä und a Tili uufä pünnggät! | ||
| Dünns | Getränk | ds Dünns aareisä Dünns und Dicks = Trinken und Essen > Ambeissidünns, Ankädünns, Schnitzdünns Glockengeläute Kloster: Dünns und Gümul! Kapelle hintere Brücke: Schnitzdünns! | ||
| Ei | Ei | ahd mhd ei Ei im Ankä Eiwiiss Eigälb dickgsottä dünngsottä äs Eili | ||
| endär | eher | mhd êr baierisch eh endär schtuurb är weder as är vo daa fort giäng endär z dick wedär z dünn > ee | ||
| feiss | feist, dick, fett | mhd veizt feissi Milch, feissä Chääs> heimlifeiss | ||
| Güngäl(ul) | derbes Wort für grossen, dicken Gegenstand mhd gümpel (Gimpel, Schlingel) Mz Günglä Baschä Wiisel hiess den grossen B-Bass: dr Güngul > Fisäl | |||
| Ladä | Laden | dickes Brett Mz Lädä > Hosä-, Pfeischtär- | ||
| Liini | Leine | 1 Liini (eis Liini) = 3 mm, 10 Liini = 1 Zoll (3 cm) ä sächs-liinigä Ladä = 18 mm dick | ||
| medig | nu medig nu medigs = sogar (noch mehr als ..?) Z Amerika heds äsoo dickä Näfäl ghaa: numedigs d Chrääjä sind zfuäss choo! We gaads dr altä Muättär?- Nüd schlächt: wämärä öppis bringt, chochäd si numedigs! | |||
| Müri | dicker fetter Mann | |||
| Näfäl | Nebel | (Näful) lat nebula ahd nebul Verkl. Näfäli Fremder: händ Sie vil Nebel im Taal? - Hiesiger: öppä drüütuusig! z’Amerika heds äsoo dickä Näfel ghaa, as mä hed chönnä ds Velo aaschtellä! | ||
| Pfungg | unförmig dicker Mann Pfunggälä: solche Frau > Flungg | |||
| Pfuris | Hühnerfutter | (allerlei dick gekocht) > Tribel | ||
| plätschfeiss | ganz dick und fett | > flätt, Blatt | ||
| Ranzä | Reisesack, dicker Bauch | mhd rans, ranze (Mutterschwein) uf ä Ranzä gää Ranzäpfiiffä (Bauchweh) Ränzli | ||
| schlegeldick | dichtgedrängt | (ZG) | ||
| Schludär | halbdick gewordene eklige Flüssigkeit | auch Gschlüdär | ||
| Gschlüdär | halbdick gewordene eklige Flüssigkeit | auch Schludär | ||
| schmättärä | schmettern | mhd smettern krachen engl smatter z Bodä - (werfen) neu : Seelä-Schmättär Schmättärä: dicke Frau | ||
| Schübel | Schübel | (mhd schübel: Stopfbüschel, Menge, Haufen) ä Schübel Lüüt, äs Schübäli Goofä (>Tschupplä), ä Schübel Schtei Gotthelf Schübel, Schübeli vgl Familienname Schübel, Ortsname Schübelbach > Tschuppelbach > -grind (Dickkopf), -oorä (übelhörig) | ||
| trüäjä | gedeihen, dick werden | mhd druo (Frucht), trüejen (Frucht treiben) är trüäd är hed trüäd trüähafts Graas UR NW triiäjä 1561 ein Schwein verhext, dass es nit trüen solle > truuä | ||
| värhockät | eingedickt, verklemmt, nicht mehr herauszubringen | |||
| Wauti | Sagengestalt äs Wauti (Mann ohne Kopf: UR Wäüti: grosses dickes Gespenst, dicke Frau | |||
| zöölig | zolldick | halbzöölig |
| Dialekt: | dick |
| Deutsch: | |
| oft bei uns ausgestorben | |
| Dialekt: | Dick |
| Deutsch: | der Dicke |
| dr Dick und dr Dünn, Dicks und Dünns (Speis und Trank, Festes und Flüssiges) vgl durch dick und dünn | |
| Dialekt: | Bläätäch |
| Deutsch: | Dickwanst |
| auch Bläätich | |
| Dialekt: | Bumälä |
| Deutsch: | dicke Frau |
| Dialekt: | Bumäli |
| Deutsch: | dickes Mädchen |
| >bambälä | |
| Dialekt: | dickä |
| Deutsch: | dick werden, eindicken |
| Dialekt: | Pfudärä |
| Deutsch: | dicke Person |
| (mit dickem Hinterteil) | |
| Dialekt: | Pfüdär |
| Deutsch: | dicker Mann |
| Dialekt: | Plankä |
| Deutsch: | dickes langes Brett, Bretterwand |
| engl Film The Planc! neu: Leitplankä > Flankä | |
| Dialekt: | Ranzä |
| Deutsch: | dicker Bauch |
| mhd rans, ranze (Mutterschwein) uf ä Ranzä gää Ranzäpfiiffä (Bauchweh) Ränzli | |
| Dialekt: | Übärsockä |
| Deutsch: | dicke Socken als Pantoffel |
| Dialekt: | Bolä |
| Deutsch: | Bohle, Balken |
| mhd bole (Baum, dicker Laden) | |
| Dialekt: | Böllä |
| Deutsch: | Zwiebel |
| mhd zibolle - nei liäbär mit Böllä! Scherzwort für alte dicke Taschenuhr | |
| Dialekt: | büäsmä |
| Deutsch: | erbrechen |
| büäsmät: mit dickem Bauch | |
| Dialekt: | chrisäldick |
| Deutsch: | prallvoll |
| (wie Chriis an einer Tanne) äs hed chrisäldick Chriäsi am Baum | |
| Dialekt: | Dili |
| Deutsch: | Diele, Fussboden, offener Raum, Zimmerdecke |
| (T) mhd dile (dickes Brett) Bim Bödälä hends früänär mängisch d Tili appägschprungä und a Tili uufä pünnggät! | |
| Dialekt: | Dünns |
| Deutsch: | Getränk |
| ds Dünns aareisä Dünns und Dicks = Trinken und Essen > Ambeissidünns, Ankädünns, Schnitzdünns Glockengeläute Kloster: Dünns und Gümul! Kapelle hintere Brücke: Schnitzdünns! | |
| Dialekt: | Ei |
| Deutsch: | Ei |
| ahd mhd ei Ei im Ankä Eiwiiss Eigälb dickgsottä dünngsottä äs Eili | |
| Dialekt: | endär |
| Deutsch: | eher |
| mhd êr baierisch eh endär schtuurb är weder as är vo daa fort giäng endär z dick wedär z dünn > ee | |
| Dialekt: | feiss |
| Deutsch: | feist, dick, fett |
| mhd veizt feissi Milch, feissä Chääs> heimlifeiss | |
| Dialekt: | Güngäl(ul) |
| Deutsch: | |
| derbes Wort für grossen, dicken Gegenstand mhd gümpel (Gimpel, Schlingel) Mz Günglä Baschä Wiisel hiess den grossen B-Bass: dr Güngul > Fisäl | |
| Dialekt: | Ladä |
| Deutsch: | Laden |
| dickes Brett Mz Lädä > Hosä-, Pfeischtär- | |
| Dialekt: | Liini |
| Deutsch: | Leine |
| 1 Liini (eis Liini) = 3 mm, 10 Liini = 1 Zoll (3 cm) ä sächs-liinigä Ladä = 18 mm dick | |
| Dialekt: | medig |
| Deutsch: | |
| nu medig nu medigs = sogar (noch mehr als ..?) Z Amerika heds äsoo dickä Näfäl ghaa: numedigs d Chrääjä sind zfuäss choo! We gaads dr altä Muättär?- Nüd schlächt: wämärä öppis bringt, chochäd si numedigs! | |
| Dialekt: | Müri |
| Deutsch: | |
| dicker fetter Mann | |
| Dialekt: | Näfäl |
| Deutsch: | Nebel |
| (Näful) lat nebula ahd nebul Verkl. Näfäli Fremder: händ Sie vil Nebel im Taal? - Hiesiger: öppä drüütuusig! z’Amerika heds äsoo dickä Näfel ghaa, as mä hed chönnä ds Velo aaschtellä! | |
| Dialekt: | Pfungg |
| Deutsch: | |
| unförmig dicker Mann Pfunggälä: solche Frau > Flungg | |
| Dialekt: | Pfuris |
| Deutsch: | Hühnerfutter |
| (allerlei dick gekocht) > Tribel | |
| Dialekt: | plätschfeiss |
| Deutsch: | ganz dick und fett |
| > flätt, Blatt | |
| Dialekt: | Ranzä |
| Deutsch: | Reisesack, dicker Bauch |
| mhd rans, ranze (Mutterschwein) uf ä Ranzä gää Ranzäpfiiffä (Bauchweh) Ränzli | |
| Dialekt: | schlegeldick |
| Deutsch: | dichtgedrängt |
| (ZG) | |
| Dialekt: | Schludär |
| Deutsch: | halbdick gewordene eklige Flüssigkeit |
| auch Gschlüdär | |
| Dialekt: | Gschlüdär |
| Deutsch: | halbdick gewordene eklige Flüssigkeit |
| auch Schludär | |
| Dialekt: | schmättärä |
| Deutsch: | schmettern |
| mhd smettern krachen engl smatter z Bodä - (werfen) neu : Seelä-Schmättär Schmättärä: dicke Frau | |
| Dialekt: | Schübel |
| Deutsch: | Schübel |
| (mhd schübel: Stopfbüschel, Menge, Haufen) ä Schübel Lüüt, äs Schübäli Goofä (>Tschupplä), ä Schübel Schtei Gotthelf Schübel, Schübeli vgl Familienname Schübel, Ortsname Schübelbach > Tschuppelbach > -grind (Dickkopf), -oorä (übelhörig) | |
| Dialekt: | trüäjä |
| Deutsch: | gedeihen, dick werden |
| mhd druo (Frucht), trüejen (Frucht treiben) är trüäd är hed trüäd trüähafts Graas UR NW triiäjä 1561 ein Schwein verhext, dass es nit trüen solle > truuä | |
| Dialekt: | värhockät |
| Deutsch: | eingedickt, verklemmt, nicht mehr herauszubringen |
| Dialekt: | Wauti |
| Deutsch: | |
| Sagengestalt äs Wauti (Mann ohne Kopf: UR Wäüti: grosses dickes Gespenst, dicke Frau | |
| Dialekt: | zöölig |
| Deutsch: | zolldick |
| halbzöölig | |