Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung	Foto	Audio
üsä	unser	(unbetont) üsä Vattär, üsi Muättär, üsäs Huus, Üsä Herrgott (= Gott, Christus) Üsä Herrgotts-Taag (Fronleichnam) > üüsä
üsärein	unserein	> üüsärein
Büsäli	Wollflocke, behaarte Blüte, Kätzchen
Büüssäli	Eiterbläschen, Pussel	(Läusestich) > Güügi, Büsäli
Chnüsäl	Schnupfen	(-ul), Katarrh anderswo Pfnüsel (Oberelsass, Schweiz, Tirol) mhd phnus vgl Familienname Knüsel
Chnüslätä		Spiessrutenlaufen lassen mit Knoten im Nastuch durä Chnüslätä ziä = Chnus Knüppel, chnuslen knüppeln BE Chnüttlete äs Gchnüsäl Verwirrung mit Seil oder Schnüren
chrüsälä	kräuseln, kribbeln	wenn gestautes Blut in den Adern wieder rinnt
d	die	(Einzahl weiblich, Mehrzahl alle Geschlechter) d Muättär, d Frauä, d Mannä, d Goofä, d Hüüsär, d Augä d Oorä, d Tuubä (in der Aussprache oft mit dem folgenden Anlaut verschmolzen: Pfrauä, Ggoofä, Taugä)
Dänkmaal	Denkmal	Wo s ds Flüügärdänkmaal wägä 1938 hend wellä uufschtellä, hättids d Schächlär gäärä dävoorä ghaa, und di Hindärä dähindä (wägä dä Wiirtschaftä!) - dä hed üsä Vattär dr Voorschlag gmacht, mä sölls uf Redär tuä und ei Wuche dävoorä und ei Wuchä dähindä uufschtellä!
drüü	drei	(Mz sächlich) ahd drî, driu eis-zwei-drüü uf drüü zellä drüü Hüüsär, - Meitli, - Brood anderswo: drei, drai UR NW drii
Eermi	Armut	üsä Groossvatter dr Pfandweibel heig alig durs Taal hindärä gluägt und gseid: jee, wel än Eermi sind ä diä Lüüt!
Fröschähüüsär	Fröschenhäuser
Goofäziit	Jugendzeit	zu üsärä Goofäziit
grüüsä	grausen	äs grüüsät eim ghörig mhd griusen
grüüsäli	grausig	meist nur Verstärkung: grüüsäli gäärä vgl huärä gärä
Güsäl(ul)	Küder, Abfall	mhd güsel (Abfall beim Dreschen) > Heugüsel
Güsälchübel	Abfalleimer
Güsälfuär	Abfallfuhre
Güsälhuuffä	Abfallhaufen
Güsälmannä	Abfallmänner
Güsälschuuflä	Abfallschaufel
Herrgott	Herrgott	üsä Herrgott Herrgott! Zornwort auch Hergolani! Im Hergott = Herrgottstutz
Hüüsär	Häuser	vgl. Althäusern AG, Kalthäusern TG, Holzhäusern ZG
Hüüsli		1) Häuslein, Abtritt, WC zum Hüüsli uus choo = Verstand verlieren Häxähüüsli auch Hüüsäli vgl. Häuslenen TG Hüsälbäärnäli (auch Züsäl-) = Papierbehälter im Hüüsli, Abtritt 2) Viereckmuster im Schreibheft oder Stoffdruck
irä	ihr	Besitz: irä Vatter iräs Huus, nüd üüsäs!
Moos	Moor, Sumpf	> Immoos, Müüsli, Müsäbalm, Miäs, Mosär, Mösär
Müsäl(ul)		Klotz für Schindelholz, Schindlätotz (2 Schuh lang) mhd müsel (Scheit)
Müüsäbalm	Müsenbalm	Flurname
Müüsädräck	Mäusedreck
müüsälä		nach Mäusen riechen äs müüsälät hiä
müüsälischtill	mäuschenstill
Müüsli	Mäuslein	auch Müüsäli äs sind einisch zwei Müüsli gsii: eis grau und däs andär au!
nüsälä	tuscheln	vgl Nüsternm mhd nüslen äs Gnüsel Getuschel
Prüüsä	Preussen	(Land und Leute), Fam. Nideröst
Prüüsäzuug	Preussenzug	1856
schlächt	schlecht	mhd sleht schlächt Wättär schlächtä Hund schlächts Züügnis schlächti Ziitä schlächt zwääg eim schlächt wäärdä ä schlächtä Mäntsch grüüsäli schlächt schtäärbis schlächt
Seiltänzär	Seiltänzer	ds Predigärs zwee sind zmitzt im Summär mid emä Horämänär obsi: miär müänd dänk üüsä Seiltänzär gu holä! > Voorsiitä
üüsä	unser	(betont) üüsä Vatter, üüsi Muätter, üüsäs Huus, Üsä Herrgott > üsä (unbetont)
üüsärä		üüsärä drii: unser drei (drei von uns) Duden: “unser (nicht unserer) sind drei” Lienert üsersglyche, nüd für üserein > irä drii
üüsärein	unserein	üüsärein värmag das nüüd nüüd für üüsärein mee wedär üüsärein Ginggäli bei einer Sammlung für Neger: äs sind doch aarmi, und üüsärein kännt nu medigs käs einzigs!
wo	welcher	deer wo das gmacht hed das Huus wo üüsäs isch öppis wo niämär weis diä wo nüd choo sind
Züüsäl-Bäärnäli	Zündholzschachtel	ds hüüsli-Bäärnäli Kasten (Baarnä) für Hüüslipapier
zwee	zwei	(vgl beide - beed) zwee Mannä, zwee Frauä (zwei Meitli), zwee Siitä, zwee Händ, zwee Füäss, zwee und zwee, üsärä zwee, äsoo zwee we miär zwee, soo iär zwee! (soo du einä!) Zweebätzlär, -fränklär, -räpplär anderswo zwei, zwöi, zwoo > Wee (ds Wee)
zwei	zwei	eis, zwei, drüü zwei Goofä, zwei Meitli, zwei Hüüsär, zwei Maal, zweiärlei, zweihundärt, zweischlääffigs Bett
zwüschät	zwischen	zwüschät dä Hüüsär zwüschät d Bei Zwüschätmiitä zwüschät appä, - durä, - inä, - innä, - uufä, - uusä auch zuschät (w als unbeqem auszusprechen ausgelassen, u tief aber betont) 1604 zwüschent disen Zilen und Marchen.