Muotathaler Dialekt | Schriftsprache | Erläuterung | Foto | Audio |
---|---|---|---|---|
ölf | elf | ölf Batzä (Fr. 1.10) mhd eilif 1611 (Gülten) > eintlef | ||
Ölfi | Elf Uhr | äs isch Ölfi äs lüütät Ölfi voor, na dä Ölfä | ||
eintleff | alt für elf, ahd einlif, mhd eilif = 1 über 10 (zweilef = 12) auch äntleff BE endlef früher weitverbreitet, heute am Aussterben: einlif > ölf | |||
gad | gerade | gad etz gad änu gad ä Frankä i chumä gad äs isch gad Zwölfi gad oordäli rächt gad as guät as disäs (gleich gut) | ||
Halbi | halbe Zeit | äs isch Halbi, halbi Eis, halbi Zwölfi | ||
na | nach | na Chiläs, na Hiirtäs, na Mälchäts, na dr Schuäl, na dä zwölfi, na dä einä, na dä Fiirtigä > Namittaag, Naa- , nachä | ||
schlaa | schlagen | mhd slâ,slahen,slân ich schlaa, du schlaasch, är schlaad, miär schland, schlach! schlammär! schland! i schliäg, i schlug, gschlagä äs schlaad ölfi är schlaad us där Aart är schlaad am Vattär nachä ä gschlagni Schtund > aa- ab- appä- durä- ii- inä- nachä- übär- um- uuf- uus- uusä- vär- voor- zämä- LU schloo, schlönd > Schlaag Id 9,185 | ||
übär | über | ahd uber (UW heute noch ubär!) mhd über 1) örtlich: übär d Brügg gaa übär d Fluä (seilriitä, mässä) übärs Land übär ä Chopf übärs Huus übärs Chrüüz übär ä Bäärg D Schmalaui isch übärundä, ds Fäldmoos isch übärobä und übärhindä, d Hööchweid isch au übärobä, abär übärvoor 2) schätzungsweise: übär Aug, übär d Fuuscht, übär d Hand mässä 3) zeitlich: übär Nacht füüf übär ölfi (11.05 Uhr) tagsübär übärs Jaar übärmoorä übär die andär Wuchä Über waas sött ä Pfarr niä predigä? - übär ä Schtund! 4) geistig: übär (ei)nä lachä übär öppis redä übär öppis tuä übärs lachä 5) zu hoch: übärs Boonäliäd übärs Värmögä übärä Värschtand > medä | ||
Wolf | Wolf | Wolfsplage, Wölf, Wölfli FN Wolf, Wölfli Wolfsbüäl Wolfsguät Wolfschruut uf den 1. Tag Wolfsmonat (Christmonat) | ||
znacht | zu Nacht | znachtässä znacht am Zwölfi eerscht znacht heichoo än aarmä Znacht (ein armer Tropf) | ||
zwölf | zwölf | Muotathal auch zweilef > Dotzet | ||
Zwölfbott | Apostel | 1315 wie ein Zwölfbottentag 1480 die lieben XII Poten Sant Philipp und Jacob | ||
Zwölfi | 12 Uhr | Zwölfi lüütä, schlaa vor dä, na dä Zwölfä |
Dialekt: | ölf |
Deutsch: | elf |
ölf Batzä (Fr. 1.10) mhd eilif 1611 (Gülten) > eintlef | |
Dialekt: | Ölfi |
Deutsch: | Elf Uhr |
äs isch Ölfi äs lüütät Ölfi voor, na dä Ölfä | |
Dialekt: | eintleff |
Deutsch: | |
alt für elf, ahd einlif, mhd eilif = 1 über 10 (zweilef = 12) auch äntleff BE endlef früher weitverbreitet, heute am Aussterben: einlif > ölf | |
Dialekt: | gad |
Deutsch: | gerade |
gad etz gad änu gad ä Frankä i chumä gad äs isch gad Zwölfi gad oordäli rächt gad as guät as disäs (gleich gut) | |
Dialekt: | Halbi |
Deutsch: | halbe Zeit |
äs isch Halbi, halbi Eis, halbi Zwölfi | |
Dialekt: | na |
Deutsch: | nach |
na Chiläs, na Hiirtäs, na Mälchäts, na dr Schuäl, na dä zwölfi, na dä einä, na dä Fiirtigä > Namittaag, Naa- , nachä | |
Dialekt: | schlaa |
Deutsch: | schlagen |
mhd slâ,slahen,slân ich schlaa, du schlaasch, är schlaad, miär schland, schlach! schlammär! schland! i schliäg, i schlug, gschlagä äs schlaad ölfi är schlaad us där Aart är schlaad am Vattär nachä ä gschlagni Schtund > aa- ab- appä- durä- ii- inä- nachä- übär- um- uuf- uus- uusä- vär- voor- zämä- LU schloo, schlönd > Schlaag Id 9,185 | |
Dialekt: | übär |
Deutsch: | über |
ahd uber (UW heute noch ubär!) mhd über 1) örtlich: übär d Brügg gaa übär d Fluä (seilriitä, mässä) übärs Land übär ä Chopf übärs Huus übärs Chrüüz übär ä Bäärg D Schmalaui isch übärundä, ds Fäldmoos isch übärobä und übärhindä, d Hööchweid isch au übärobä, abär übärvoor 2) schätzungsweise: übär Aug, übär d Fuuscht, übär d Hand mässä 3) zeitlich: übär Nacht füüf übär ölfi (11.05 Uhr) tagsübär übärs Jaar übärmoorä übär die andär Wuchä Über waas sött ä Pfarr niä predigä? - übär ä Schtund! 4) geistig: übär (ei)nä lachä übär öppis redä übär öppis tuä übärs lachä 5) zu hoch: übärs Boonäliäd übärs Värmögä übärä Värschtand > medä | |
Dialekt: | Wolf |
Deutsch: | Wolf |
Wolfsplage, Wölf, Wölfli FN Wolf, Wölfli Wolfsbüäl Wolfsguät Wolfschruut uf den 1. Tag Wolfsmonat (Christmonat) | |
Dialekt: | znacht |
Deutsch: | zu Nacht |
znachtässä znacht am Zwölfi eerscht znacht heichoo än aarmä Znacht (ein armer Tropf) | |
Dialekt: | zwölf |
Deutsch: | zwölf |
Muotathal auch zweilef > Dotzet | |
Dialekt: | Zwölfbott |
Deutsch: | Apostel |
1315 wie ein Zwölfbottentag 1480 die lieben XII Poten Sant Philipp und Jacob | |
Dialekt: | Zwölfi |
Deutsch: | 12 Uhr |
Zwölfi lüütä, schlaa vor dä, na dä Zwölfä | |