Muotathaler Dialekt	Schriftsprache	Erläuterung	Foto	Audio
ä chli	einen kleinen Bissen	äs isch gad ächli chalt är isch ächli ä chliinä mr sind duä ächli ggangä
ä	ein	ä Maa ä Frau ä paar ä chli ä jedä ä Ding ä söläs ä diänigä ä kä Bitz ä lengersi mee ganz ä schöönä > äkä, äwägg, du ä lüügsch! ä bisch än Esel! ä hesch ghaa! ä bisch äs!
abliggä	zum Schlaf niederlegen	i gaa ä chli gu abliggä ds Vee liid ab
anänää	herannehmen	muäsch äs ä chli a di anä nää > aanää
Bei	Knochen	zu dem Fleisch au nu ä chli Bei! ds beschti Graas isch bi dä Schteinä, ds beschti Fleisch a dä Beinä! nur nu Huut und Bei
bliibä	bleiben	mhd belîben bei uns früher wenig gebraucht (bleib noch ein bisschen: bis nu ä chli daa!) i bi dä bblibä >blub
braschlä	Feuer prasselt	mhd brasteln, prasseln mä ghöört braschlä Wo am Güntärä Balz ds Huus värbrunnä isch, hed är värzellt: är siig i dr Schtubä innä ufm Kanabee glägä, und wos duä heig afä braschlä, siig är ä chli i Gadä durä gu liggä!
Charä	Karren, Kar, Karst	Nach einer eindrücklichen Karren-Führung mit Prof. Bögli auf der Karretalp rief mir ein Einheimischer zu: so bisch au diä huärä Schtei gu gschauä! - Der Heiland habe bei der Himmelfahrt Fussspuren auf dem Felsboden hinterlassen: ä chli gcharät hed är ämal nu! >Karrätalp
chli	klein	(unbetont) ä chli: ein klein wenig, ein bisschen gib um ä chli BS ä weneli
chli		oft nur Füllwort beim Erzählen: är isch ä chli ä chliinä är isch ä chli ä groossä mr sind duä ä chli ggangä si hend än ä chli aabbundä
chlii	klein, wenig	ahd kleini mhd klein ä chliinä Maa, ä chliini Frau, äs chliis Gööfli, di chliinä Goofä
chlii	sehr	Verstärkung: äs isch dä ä chlii schöön gsii!
chlopfä	klopfen	(an) mhd klopfen weer chlopft? chasch nüd chlopfä?muäss dr ä chli a Grind anä chlopfä? d Sockä chlopfä?
Dach	Regenschirm	nimm äs Dach mit där! gib mär ä chli Dach!
dässälb	dasselbe	meist einfach: das dässälb han ich etz värgässä Was machid iär mid dem schöönä Wättär hütt?-Dässälb lammär ä chli la sii!> därsälb
drufab	darauf	ab mr land s ä chli la drufabchoo
eigä	sonderlich	ä chli än eigänä
fiär	ich führe	(> faarä) ich fiär einisch! i fiär nu ä chli reessär!
Filäsof	Philosoph	är isch ä chli ä Filäsof
friin	friedlich, gutmütig	Sind ä chli frii mitänand! ä friinä, ä friini, äs friis, friini, ä friinä Maa, ä friinä Hund, ä friinä Tüüfel (gutmütiger Riese) Am friintschtä Muni isch nüd z truuwä!
gaar	sehr, ganz und gar	mhd gare gaar glii gaar ä chliinä gaar ä kä Gattig gaar än aarigä gaar nüd gaar nüüd gaar niä gaar niämärt Verst. gaggaar (grad gaar) > nüggär, niänägär
gad	gross, prächtig	gad ä chli ä Maa! gad ä chli äs Huus!
gad	sehr	gad ä chli ä groossä gad ä chli ä gschiidä gad gleitig (gaggleitig) gad gäärä (gaggäärä) gad raass gad schöön
griänä	mit Schotter belegen	i gaa ä chli gu griänä äs isch ggriänät
gschtabät	steif	vgl Buchstabe mhd staben = steif werden wie ein Stab all Tag ä chli gaa, susch wiird mä gschtabät mhd erstaben
Heitäri	Helligkeit	chum ä chli a d Heitäri! gang mr us dr Heitäri!
heltä	hälten, schräg halten	Kind bei der Taufe: ä chli heltä! der Baum heltät durä: steht schräg > abheltig
hüppärösslä	huckepack tragen	tuä mi ä chli hüppärösslä! mr hend ghüppärösslät
iärzä	ihrzen	mhd irzen mit Ihr anreden. Wir mussten Eltern und ältere Geschwister noch mit Ihr anreden: Muättär, Vattär, gänd Iär üüs ä chli Gäld für ä Schaafmäärcht? Ihr galt auch für das heutige Sie als Anrede für ältere Mitmenschen,das gebrauchen wir heute noch viel unter uns im Thal > duuzä, siizä
iischniijä	einschneien	mit dem ersten Schneefall in den Alpen: eingesperrt sein durch unzeitigen Schneefall Äs hed einä iigschniid bim Wildiheuä im Heubäärg,är hed det im Hüttli müässä waartä, bis äs dr Schnee appäglauänät hed,wos duä einisch ä chli uuftaa hed, hends um vo undänuufä grüäft, öb är nu z ässä heig,dä hed är vo obänappä gruäft: Baläntä hani nu, aber Tubak äkeinä mee!
Ips	Tabakspfeife aus Gips	mhd gips, vgl. Ybbs (Fluss und Ort westlich Melk A) Eim hends einisch dr Ips mit Schwarzpulver gladä: är isch drnaa ä chli schwarz gsii im Gsicht!
ir	ihr	(unbeton) gib ir au ä chli! > ärä
lääg	ich läge	> liggä wän i chönnt, lääg ich nu ä chli ab
lächälä	lächeln	zu einem Kleinkind: tuä ä chli lächälä!
leenä	leihen, zu Lehen geben	mhd leen, lihen chönntisch miär ä chli Gäld leenä? > ärtleenä, värleenä, värtleenä
luägä	lugen, schauen, gucken, aufpassen	mhd luogen, engl look luäg! luäg etz da! chum gu luägä!chasch nüd luägä? luäg au ä chli! zu dä Goofä luägä zum Gäld luägä das isch äs Luägä! > ab-, appä-, inä-, umä-, uusä-, widär-
Männdäl(-ul)		Prachtsstück von einem Mann gad ä chli ä Männdul! O heiligä Sant Wändel, gib mr ä guätä Mändel! aber > Butter- Hüänder- Hung- (eher kleine!)
mee	mehr	mee! ä chli mee mee wedär disä mee as nüd (öfters) öppis meers (etwas besseres)
Meischtär	Meister	Soo Meischtär! äsoo bisch du ä chli mee Meischtär, bisch du gaar nüüd Meischtär Meischtär mögä: überwältigen, bewältigen
mürälä		bim Bättä däheimä seid d Muättär zum Chliinschtä: tuä au ä chli mürälä! > muttärä
Oort	Raum, Gegend	am änä Oort muäss mä dänk sii an äs Oort hii gaa a teil Oortä isch äs nüd äsoo amänä chliinä Oort
Ottäch	Obdach	chum a Ottäch! gib mr ä chli Ottich!
Plätzli	Plätzlein	kleiner Platz vor dem Haus gand ä chli is Plätzli uusä gu gfättärlä! neu: kleines Fleischschnitzel > Blätz
rodä	sich regen, sich bewegen	tuä di ä chli rodä! rodt di einisch! är hed si nüd grodt! (mhd roden = urbar machen d.h. Bäume und Steine fort­bewegen) ums värrodä: mit aller Gewalt
Ruä	Ruhe	mhd ruowe gänd ä chli Ruä! Ruä!
schliäg	ich würde schlagen	i schliäg im ä chli ufä Grind > schlaa
Schoon	Schönwetter	mhd schôn ä chli Schoon täät guät -rägäli: warmer Regen im Schoonwind: warmer Wind im Schoon, oder der Schoon bringt 1749 warmes Regenwetter und Schon
schoonä	gutes Wetter	äs täät guät, wänns ä chli schoonäti (schoonä: verschonen mhd schonen mär wend än ä chli schoonä)
Schpaazi	Raum, Zwischenraum	mä muäss ä chli Schpaazi haa/gää auch Spatzig
Schtrecki	Strecke	(Weges) gad ä chli ä Schtrecki!
Schtumpä	kleiner Mann, kleines Ding, Zigarre des armen Mannes	Kindergedicht: I bi ä chliinä Schtumpä, cha nu nüd wiit gumpä Mz Schtümpä
Schwirä	Schwirre	(Uferpfahl, Steckholz) mhd swire: dass man in kein Wasser Schwyren schlachen soll bis .. Predigers Joseb reiste allein und zu Fuss ins Wallis: i bi ä chli dä Schwirä nachä!
sii	sein, bleiben	ich bi, du bisch, är isch, mr sind, simmär, i siig, i wäär, i bi gsii eifach ä chli sii lach das la sii! eistär muäss äs iich sii!
Siitä	Seite	mhd sîte uf ei Siitä uf di andär Siitä gang uf d Siitä! uf d Siitä tuä (vorsorglich) Wo dr alt von Euw hundärti woordä isch, hed är ä Tuusigär Nootä übärchoo,wos ä gfraagt hend, was är etz mid em Gäld machi, hed är gseid: das tüäg är ä chli uf d Siitä für die altä Tagä! > Wiibär-, Mannä-, Hööch-, Voor-, Wintär-
simmär	sind wir	(sind miär) simmär di einzigä? simmär ä chli schtill!
sind	seid!	sind ä chli schtill! sind so guät! BE siid Lienert sind sä guet!
truf	würde treffen	> träffä äs truf etz nu ä chli aa är truf scho besser wänn ...
umäsägä	herumsagen, Nachricht verbreiten	tüänds ä chli umäsägä!
uufsii	auf sein, wach sein	dörfed mr nu ä chli uufsii? > umäsii
Värmögä	Vermögen, Geldbesitz	gad ä chli äs Värmögäli
värschtaa	verstehen	värschtaasch äs? Värschtand, värschtandä Füsse vertreten: ä chli gu d Füäss värschtaa
värteilä	verteilen, aufteilen	äs müänd all schtäärbä, abär äs värteilt si ä chli! -
wägädem	wegen deshalb	är hed ä chli gsoffä, abär wägädem isch är gliich ä guätä Schuäni gsii, är isch ä guätä Schuäni gsii wägädem (dennoch, alles in allem) > wägät, äwäg
Wättär	Wetter, Gewitter	engl weather was hend iär au für Wättär! ds Gwand is Wättär uusä hänkä (an den Wind mhd weteren = in der freien Luft trocknen) äs chund äs Wättär! Ich ha d Altärdiänär im Ried gfraagt: was machid iär hüt mit dem schöönä Wättär? - ich ha im Bisistal däs gliich gfragt, dä seid einä: dässälb lammär ä chli la sii! > Süüwättär, Uwättär
wenä	wie ein	wenä Groossä! jee wenä chliinä! > we, welä
wiiälä	Wein trinken	si hend ä chli gwiiälät
woolfüür	ehren, hätscheln, bevorzugen, schmeicheln	woolfüür haa diä hendä ä dä schonu woolfüür ghaa! i hätt ä nu ä chli mee woolfüür! -
wüürgä	würgen	ärwüürgä, gwüürgt zum Geburtstag ä chli wüürgä, äs Wüürgäli gää > woorglä (moorglä, woorggä)
zablä	zappeln	är hed än ä chli la zablä
zämäläbä	zusammenleben	früänär hends müässä inärä groossä Familli zämäläbä im änä chliinä Huus - und etz!? früänär hend di jungä Lüüt eerscht dörfä zämäläbä, wänns ghüüratäd gsii sind
zbescht	das beste, zu best	zbeschtredä = zugunsten eines reden i wil im ä chli gu zbeschtredä äs hed um niämärt zbeschtgredt
zuähaa	zuhalten	ds Muul zuähaa! heb (hend) ds Muul zuä zugunsten: chönntisch im das ä chli zuähaa? = befürworten
zündä	zünden, Licht spenden	zünd mr ä chli! zündroot Gotthelf bezün­den (beleuchten) Lienert zündt, durezünde (durchscheinend) > aa-, appä-, hei-, inä-, uufä-
zwäglaa	ordentlich werden	är (äs) hed si zwägglaa (er oder es hat sich prächtig entwickelt) das Graas liäss sich huärisch zwäg, wänns ä chli weermär wuurd!